Νέοι και κλιματική κρίση: τα πολλά πρόσωπα μιας σχέσης

«Η κλιματική κρίση θέτει την ανθρωπότητα σε μια πρωτόγνωρη δοκιμασία που επιβάλλει συνεργασία και δράση»

“The changing childhood project”. Στη μεγάλη έρευνα για την παιδική ηλικία στον 21ο αιώνα, που διεξήγαγε, με αφορμή τα 75 της χρόνια, η UNICEF, σε 21 χώρες, σε όλες τις ηπείρους, πήραν μέρος 21.000 άτομα ηλικίας από 15 ώς 24 ετών και άνω των 40. Οι νέοι εμφανίζονται γενικά πιο αισιόδοξοι για το μέλλον από ό,τι οι μεγαλύτεροί τους. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον εμφανίζει η θεματική για την κλιματική κρίση, όπου δεν έλειψαν οι απρόσμενες, ενίοτε και δυσάρεστες, εκπλήξεις.

“Η κλιματική κρίση θέτει την ανθρωπότητα σε μια πρωτόγνωρη δοκιμασία που επιβάλλει συνεργασία και δράση. Καθώς το βάρος θα πέσει δυσανάλογα στη νέα γενιά, είναι σημαντικό να εξετάσουμε πόσο καλά οι νέοι άνθρωποι καταλαβαίνουν το πρόβλημα”. “Το ποσοστό των νέων που έχουν επίγνωση της κλιματικής αλλαγής απέχει πολύ από το είναι επαρκές, αποκαλύπτει η έρευνά μας”, σημειώνεται στην έρευνα.

Συγκεκριμένα, κατά μέσο όρο, μόνο το 80% των νέων λένε ότι έχουν ακούσει για την κλιματική αλλαγή. Όταν αυτοί οι νέοι καλούνται να επιλέξουν μεταξύ δύο εκδοχών τον ορισμό της κλιματικής αλλαγής (άνοδος της παγκόσμιας θερμοκρασίας και ακραία καιρικά φαινόμενα λόγω ανθρωπογενών παρεμβάσεων ή εποχικές αλλαγές της θερμοκρασίας), μόλις το 56% ανταποκρίνεται σωστά. Είναι χαρακτηριστικό ότι η πιθανότητα ένας νέος να κάνει τη σωστή επιλογή συνδέεται με το επίπεδο εισοδήματος της χώρας: όσο υψηλότερο είναι, τόσο μεγαλύτερη και η πιθανότητα επιλογής του σωστού ορισμού. Έτσι, στις αναπτυσσόμενες χώρες μόλις το 23% των νέων δηλώνει ότι έχει επίγνωση του κλιματικού προβλήματος. Ενώ στις πλούσιες το ίδιο ποσοστό ανέρχεται στο 77%. Όμως η έλλειψη ενημέρωσης και η άγνοια αφορά και τους μεγαλύτερους: μόνο το 75% έχουν ακούσει για τα θέματα της κλιματικής κρίσης και από αυτούς το 53% ήταν σε θέση να δώσει τον σωστό ορισμό της.

Εξαιρετικό ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης άλλο ένα εύρημα. Αφορά τη διαπίστωση ότι μεταξύ νέων και μεγαλύτερης ηλικίας δεν υφίσταται, όπως κατά κόρον γράφεται και λέγεται, “ρήγμα” σχετικά με την κλιματική κρίση. Το 86% και στις δύο ηλικιακές κατηγορίες, μεταξύ εκείνων που δηλώνουν ευαισθητοποιημένοι και έδωσαν τον σωστό ορισμό για την κλιματική αλλαγή, εκφράζουν την πεποίθησή τους ότι η ανθρωπότητα μπορεί ακόμη να μειώσει τις συνέπειές της. Οι δύο γενιές συγκλίνουν επίσης στην ανάγκη να αναλάβουν τολμηρές δράσεις οι κυβερνήσεις για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Αξιοπρόσεκτα είναι επίσης και τα ευρήματα σε σχέση με τις ευθύνες μεταξύ κυβερνήσεων, επιχειρήσεων, πολιτών. Μπορεί οι δύο ομάδες να επιρρίπτουν ευθύνες για την κλιματική αλλαγή στις κυβερνήσεις που επιτρέπουν σε επιχειρήσεις να πουλούν αγαθά και υπηρεσίες που καταστρέφουν το περιβάλλον και όχι στις επιχειρήσεις ή τους καταναλωτές, ωστόσο υπάρχουν αποκλίσεις. Για παράδειγμα, στις αναπτυσσόμενες χώρες οι νέοι, σε αντίθεση με τους μεγαλύτερους, δεν θεωρούν τόσο υπεύθυνες τις κυβερνήσεις. Σε όλα τα εισοδηματικά επίπεδα, οι νέοι θεωρούν περισσότερο υπεύθυνες για την κλιματική κρίση τις επιχειρήσεις, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τους νέους στην Ινδία, την Ισπανία, το Καμερούν, τη Γαλλία, τη Βραζιλία. Ενώ στις περισσότερες χώρες οι νέοι επιρρίπτουν την ευθύνη στη γενιά των γονιών τους... Επίσης οι νέοι υποστηρίζουν σθεναρά τη διακυβερνητική συνεργασία, άποψη που εκφράζεται έντονα στην Ινδονησία, τις ΗΠΑ, τη Νιγηρία κ.ά.

Μια έρευνα που τα ευρήματά της για τη σχέση νέων και κλιματικής κρίσης (και όχι μόνο) προσφέρουν υλικό σοβαρών αναλύσεων. Όπως παρατηρεί η Εκτελεστική Διευθύντρια της UNICEF, Ενριέτα Φορ: “Μπορεί η έρευνα να σκιαγραφεί διαφοροποιήσεις μεταξύ των γενεών, ωστόσο φανερώνει μια καθαρή εικόνα: τα παιδιά και οι νέοι ενσαρκώνουν το πνεύμα του 21ου αιώνα πιο πιστά από ό,τι οι γονείς τους, γιʼ αυτό και είναι σημαντικό να ακούμε τι μας λένε για τις ζωές τους και πώς αυτές εξελίσσονται”.