Σιγά την πρόβλεψη

Ο δρόμος για τον σχηματισμό κυβέρνησης μεγάλου συνασπισμού στη Γερμανία φαίνεται να είναι μακρύς. Τολμώ όμως να πω ότι σίγουρα θα σχηματιστεί αυτή η κυβέρνηση και με την έγκριση των μελών του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος. Σιγά την πρόβλεψη, θα πείτε. Και θα έχετε δίκιο. Αρκεί να δούμε την ιστορία του SPD και δεν χρειάζονται προφητείες. Είναι το κόμμα με το οποίο ο Τόμας Μαν στην περίφημη «Ομιλία στους Γερμανούς» (1930) καλούσε τους γερμανούς αστούς και τα κόμματα της Δεξιάς και του Κέντρου να συμμαχήσουν αν ήθελαν να αποφύγουν τον όλεθρο της Γερμανίας και τον δικό τους. Είναι το κόμμα του οποίου το μέλος και πολλάκις πρωθυπουργός της Πρωσίας Οτο Μπράουν καλούσε τους συντρόφους του να προχωρήσουν στον «μεγάλο συνασπισμό των λογικών ανθρώπων». Το κόμμα του οποίου ο βουλευτής του, εθελοντής που έμεινε ανάπηρος στον Αʼ Παγκόσμιο Πόλεμο, Κουρτ Σουμάχερ προειδοποιούσε τους Γερμανούς ότι αν δεν γίνει αυτός ο συνασπισμός - που έγινε αλλά ήταν και ασταθής και κατέρρευσε με την πτώση του καγκελάριου Μπράουνινγκ το 1932 - θα κυριαρχούσε «η κινητοποίηση της ανθρώπινης βλακείας».

Τελικά αυτή η «βλακεία» εκμεταλλεύτηκε τις παλινωδίες των αστικών κομμάτων. Το SPD παρέμεινε στη γραμμή του μεγάλου συνασπισμού ακόμη και όταν διαφωνούσε για μείζονα θέματα όπως αυτό της κατάργησης της προοδευτικής φορολόγησης. Οχι μόνο αυτό. Τόλμησε το 1932 να μην κατεβάσει δικό του υποψήφιο για την προεδρία και να στηρίξει τον μοναρχικό στρατηγό Χίντενμπουργκ ώστε να ηττηθεί ο υποψήφιος για την καγκελαρία Χίτλερ. Τέλος είναι το κόμμα που συνέβαλε τα μέγιστα στο περίφημο μεταπολεμικό γερμανικό θαύμα σχηματίζοντας πολλές φορές μεγάλο συνασπισμό με τους Χριστιανοδημοκράτες. Είναι δηλαδή το κόμμα που πάντοτε αντιμετώπιζε αντιλήψεις όπως «η Δεξιά αποτελεί στρατηγικό μας αντίπαλο» σαν ανέκδοτα του τύπου «το άλλο με τον Τοτό, το ξέρετε;». Είναι το κόμμα που και τώρα θα αποφασίσει να προχωρήσει στον μεγάλο συνασπισμό γιατί πρωτίστως ενδιαφέρεται για το δημόσιο συμφέρον της Γερμανίας και της Ευρώπης παρά το κομματικό κόστος που ίσως έχει μια τέτοια απόφαση.

Τρία ήταν, και απʼ ότι φαίνεται και είναι, τα μόνιμα χαρακτηριστικά της γερμανικής Σοσιαλδημοκρατίας παρά τους συνεχείς μετασχηματισμούς της. Πρώτον η προτεραιότητα του δημόσιου συμφέροντος, δεύτερον ο συνδυασμός αυτού του συμφέροντος με την προάσπιση της ενιαίας Ευρώπης και τρίτον το δημοκρατικό της πνεύμα. Αυτό το πνεύμα δεν θα της επέτρεπε ούτε καν ως ιδέα να υπαγορέψει στο πρώτο κόμμα να μην είναι αυτό που θα καθορίσει ποιος θα είναι επικεφαλής του νέου μεγάλου συνασπισμού. Και αυτός δεν μπορεί να είναι άλλος από τη Μέρκελ.

Δεν θα εκπλαγώ, επομένως, αν και αυτή τη φορά λειτουργήσει ως το υπεύθυνο κόμμα που ήταν διαχρονικά. Αν υπήρξε - για μένα - μια έκπληξη ήταν αυτή της πρώτης απόφασής του να αρνηθεί χωρίς καν να συμμετάσχει σε οποιεσδήποτε συνομιλίες τη συμμετοχή του. Θα έχουμε σίγουρα μεγάλο συνασπισμό για να μη χαθούν και οι ασίστ που δίνει στην Ευρώπη ο Μακρόν.