...Το αποτέλεσμα του Brexit ήταν οριακό αλλά καθόλου τυχαίο. Γενιές διαπλάστηκαν με τη ρητορική του αντιευρωπαϊσμού, την περιφρόνηση στην «Ευρώπη», το μίσος προς τους γκρίζους γραφειοκράτες των Βρυξελλών «που βαρεθήκαμε να μας λένε τι να κάνουμε». Ο Κάμερον, ο μοιραίος πρωθυπουργός, έχτισε καριέρα τοκίζοντας στον ευρωσκεπτικισμό.

Το Ηνωμένο Βασίλειο έκανε ένα άλμα στο κενό. Επειτα από δύο 10ετίες συστηματικής καλλιέργειας του ευρωσκεπτικισμού και αντιμετώπισης της Ευρωπαϊκής Ενωσης ως μιας απλής κοινής αγοράς, ο Ντ. Κάμερον αποδεικνύεται ο μοιραίος άνθρωπος. Η βρετανική οικονομία και η απασχόληση θα υποστούν ζημιά. Οι εξαγωγές της χώρας θα ταλαιπωρηθούν καθώς θα πρέπει να συναφθούν νέες εμπορικές συμφωνίες με την Ευρώπη και άλλες χώρες του κόσμου – οι σχετικές διαπραγματεύσεις συνήθως διαρκούν 5-7 χρόνια. Η χώρα και ειδικά το City ως χρηματοπιστωτικό κέντρο αποδυναμώνονται καθώς θα πάψουν να είναι πύλη ευρωπαϊκής εισόδου για την Κοινοπολιτεία και τρίτες χώρες.

Οι Βρετανοί είχαν ανέκαθεν ένα κόμπλεξ απέναντι στους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Η ιστορία τους, από το 1689 μέχρι σήμερα, χαρακτηριζόταν πάντα από σταθερότητα. Η ηπειρωτική Ευρώπη γνώρισε αυτό το διάστημα μεγάλη αναταραχή: τη Γαλλική Επανάσταση του 1789, την αποτυχία των φιλελεύθερων επαναστάσεων του 1848, την Οκτωβριανή Επανάσταση του 1917.

Ακουγα, χθες, τον Αλέξη Τσίπρα να ισχυρίζεται ότι «η αίσθηση της κοινής [ευρωπαϊκής] προοπτικής και του κοινού μέλλοντος δίνει τη θέση της στη δήθεν ασφάλεια της εθνικής περιχαράκωσης και στον εθνικό απομονωτισμό» και δεν πίστευα στ’ αφτιά μου. Αυτός δεν είχε κάνει, πέρυσι, ένα απολύτως διχαστικό δημοψήφισμα με αίτημα ένα γενικώς και αορίστως Οχι, για το οποίο μάλιστα ισχυριζόταν ότι «δεν είναι απλά ένα σύνθημα αλλά [η] ξεκάθαρη επιλογή του λαού για το πώς θα ζήσει την επόμενη μέρα»;

Το δημοψήφισμα της Βρετανίας και το αποτέλεσμά του ήταν μια συμπύκνωση των δραματικών αντιθέσεων της εποχής μας. Μια χώρα διαιρεμένη ως προς την επιλογή, κοινωνικά και εθνικά ρήγματα που καταλήγουν σε έναν πολιτικό δυϊσμό, μια πολιτική καμπάνια γεμάτη ψέματα - στη χώρα μάλιστα του ορθολογισμού και του εμπειρισμού -, παγκόσμιες ελίτ και Αρχές από τη Δύση και την Ανατολή που συμβουλεύουν χωρίς να ακούγονται.

Το 2005 ο γάλλος πρόεδρος Σιράκ είχε μια θαυμάσια ιδέα: η επικύρωση της νέας ευρωπαϊκής συνθήκης, του Ευρωσυντάγματος, να μη γίνει από τη γαλλική Βουλή αλλά από τον λαό, με δημοψήφισμα. Προεξοφλώντας μια εύκολη νίκη, ο Σιράκ θεωρούσε ότι το δημοψήφισμα θα ήταν μια θριαμβευτική ψήφος εμπιστοσύνης προς τον ίδιο,

Εμείς, έχοντας τις εμπειρίες μας και έχοντας διαδραματίσει σημαντικό ρόλο τον Σεπτέμβριο στη δημιουργία της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, σήμερα δεν θα βλέπουμε το κύμα να έρχεται και αντί να ανέβουμε σ’ αυτό, θα περιμένουμε πότε αυτό θα μας βάλει από κάτω. Ο χώρος μας καλείται να μη χάσει αυτή τη φορά το κύμα της βούλησης των πολιτών που κινούνται στο χώρο της ευρύτερης προοδευτικής και σοσιαλδημοκρατικής παράταξης. Απαιτείται η άμεση εναλλακτική λύση για υπέρβαση της κρίσης, η οποία θα υπάρξει με την ανασυγκρότηση της προοδευτικής παράταξης και έναν ισχυρό σύγχρονο ενιαίο σοσιαλδημοκρατικό φορέα.

...Προτείνουμε την συγκρότηση ενιαίου σοσιαλδημοκρατικού φορέα με πανελλαδική δομή και όργανα. Η Δημοκρατική Αριστερά, οι εταίροι μας στην Δημοκρατική Συμπαράταξη, οι υπόλοιπες δυνάμεις που συμμετέχουν στην Επιτροπή Διαλόγου καθώς και δυνάμεις του ευρύτερου προοδευτικού χώρου πρέπει να προχωρήσουμε αποφασιστικά προς τα εμπρός για έναν αυτόνομο πόλο της σοσιαλδημοκρατίας, του μεταρρυθμιστικού κέντρου και της ανανεωτικής αριστεράς. Στο πλαίσιο αυτό προτείνεται να προχωρήσουμε εντός εξαμήνου στην εκλογή επικεφαλής από τη βάση με ανοιχτή συμμετοχική διαδικασία με ανοιχτό μητρώο και χωρίς κανένα αποκλεισμό και στο Συνέδριο δημιουργίας του ενιαίου σοσιαλδημοκρατικού φορέα.

Μέχρι το τέλος της διαδικασίας κεντρικό και αποφασιστικό ρόλο προτείνεται να έχει το Κεντρικό Συντονιστικό Συμβούλιο, το οποίο μπορεί να διευρυνθεί με μέλη των συλλογικοτήτων που θα συμμετέχουν στην κοινή προσπάθεια. Υποστηρικτικά και εφόσον χρειαστεί μπορεί ένα Σώμα που θα αποτελείται από τις Κεντρικές Επιτροπές των κομμάτων και των Κινήσεων και τις Κοινοβουλευτικές Ομάδες να συνδράμει στην όλη διαδικασία.

Η επιλογή του Bρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον να προκηρύξει δημοψήφισμα, αποδείχθηκε μοιραία τόσο για τον ίδιο -και αυτό είναι το λιγότερο- όσο και κυρίως για τον βρετανικό λαό, αλλά και τους λαούς της Ευρώπης.

Το δημοψήφισμα στη Βρετανία, σε μια Ευρώπη σε κρίση και με τις εθνικιστικές δυνάμεις σε άνοδο, με τον καλπάζοντα λαϊκισμό, ήταν ό,τι χειρότερο για το μέλλον της.

Γεννήθηκα σε μία χώρα στο περιθώριο της Ευρώπης, σε μία εποχή όπου κυριαρχούσαν φανατικές ιδεολογίες, δικτατορίες, με αντιπαλότητες που σύντομα ξέσπασαν σε μία τεράστια πολεμική σύρραξη. Μεγάλωσα μέσα στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, έζησα την Κατοχή και τον Εμφύλιο, αργότερα τον Ψυχρό Πόλεμο και το Σιδηρούν Παραπέτασμα.

Η σημερινή ημέρα αποτελεί ένα σοκ για όλους όσοι πιστεύουμε στην μεγάλη και ενωμένη Ευρώπη. Οι αντιευρωπαϊκές δυνάμεις και οι ευρωσκεπτικιστές νίκησαν στη Μεγάλη Βρετανία. Η Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να αντιμετωπίσει το αποτέλεσμα με ψυχραιμία. Πρέπει να αλλάξει για να υπάρξει με προοπτική. Να προχωρήσει τώρα προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και ενοποίηση. Να σταματήσει να είναι αποκομμένη από την ευρωπαϊκή κοινωνία. Φυγή προς τα εμπρός απαιτείται. Κάθε κρίση αποτελεί και πρόκληση. Η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση είναι τώρα περισσότερο αναγκαία από ποτέ.

Η Πέμπτη 23 Ιουνίου μπορεί να καταγραφεί ως μια εντελώς «άλλη μέρα» για την Ευρώπη, την Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ). Οι πολίτες του Ηνωμένου Βασιλείου (ΗΒ) προσέρχονται στις κάλπες για να απαντήσουν εάν θέλουν η χώρα τους να παραμείνει στην ΕΕ ως πλήρες μέλος (στην οποία εντάχθηκε το 1973) ή να αποχωρήσει (Brexit) και να διαμορφώσει μια εναλλακτική σχέση με επιστροφή στο παρελθόν.