Η Λιβύη γυρίζει τη σελίδα του Καντάφι

Ο Μουαμάρ Αλ Καντάφι θα συμπλήρωνε την περασμένη Πέμπτη 42 χρόνια στην εξουσία. Η επέτειος δεν γιορτάστηκε, ο Καντάφι κάπου κρύβεται εδώ και ένα μήνα στέλνοντας το μήνυμα ότι «δεν θα παραδοθεί ποτέ», όμως είναι πλέον προφανές ότι έχει χάσει την εξουσία.

Την ίδια μέρα στο Παρίσι ένας λαμπερός Νικολά Σαρκοζί υποδεχόταν πρώτα το εθνικό μεταβατικό συμβούλιο της Λιβύης -τον πρόεδρό του Μουσταφά Αμπντούλ Τζαλίλ και τον πρόεδρο της μεταβατικής κυβέρνησης Μαχμούντ Τζιμπρίλ- και στη συνέχεια τους ηγέτες 31 κρατών, μια πλειάδα υπουργών Εξωτερικών από άλλες 30 χώρες, με κορυφαία την Αμερικανίδα Χίλαρι Κλίντον, τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν, τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, του Αραβικού Συνδέσμου και της Αφρικανικής Ένωσης για να συζητήσουν το μέλλον της Λιβύης μετά τον Καντάφι.

Η μάζωξη ήταν εντυπωσιακή, με τους απεσταλμένους των διαφόρων χωρών να προσπαθούν να πάρουν θέση πριν ξεκινήσει τη μεγάλη κούρσα για τις μπίζνες με τη νέα Λιβύη.

Η τεράστια άδεια χώρα στη Βόρεια Αφρική, με την ατέλειωτη έρημο, το ατέλειωτο πετρέλαιο και τους λίγους -μόλις 6 εκατομμύρια- κατοίκους είναι η πρώτη καθημαγμένη χώρα που βγαίνει (;) από έναν πόλεμο, η οποία μπορεί να σταθεί στα πόδια της χωρίς έξωθεν οικονομική βοήθεια. Μόνο οι λογαριασμοί της φαμίλιας Καντάφι που «πάγωσαν» το τελευταίο διάστημα στο εξωτερικό υπολογίζεται ότι φτάνουν τα 40 δισεκατομμύρια ευρώ, ένα ποσό υπεραρκετό για να στηθεί στα πόδια της η χώρα.

Για πρώτη φορά οι «πρόθυμοι» και οι «απρόθυμοι» της επέμβασης στη Λιβύη, που μαζεύτηκαν στο Μέγαρο των Ηλυσίων, δεν χρειάζεται καν να βάλουν το χέρι στην τσέπη για να βοηθήσουν την ανοικοδόμηση. Αυτό μπορεί να το αναλάβει η νέα ηγεσία της Λιβύης, κατʼ αρχήν το Μεταβατικό Συμβούλιο και στη συνέχεια η κυβέρνηση που θα προκύψει από τις εκλογές, που θα οργανωθούν σε οκτώ μήνες, με την... τεχνική βοήθεια των δυτικών και με την ηθική στήριξη του «στρατηλάτη» αυτού του πολέμου, του Γάλλου προέδρου.

Ντε Γκολ 2.0

Ο Σαρκοζί ένιωθε προχτές ως άξιος διάδοχος του στρατηγού Ντε Γκολ και περιμένει με αγωνία να τελειώσει ο πόλεμος στη Λιβύη για να επισκεφθεί ως θριαμβευτής την Τρίπολη. «Θα κλείσουμε το κεφάλαιο της δικτατορίας και του πολέμου και θα συμβάλουμε στη δημιουργία ενός κλίματος συνεργασίας με τη νέα δημοκρατική Λιβύη. Είναι σταθερή η βούληση της Γαλλίας να στηρίζει τους λαούς στον αγώνα τους για δημοκρατία» είπε υποδεχόμενος τους προσκεκλημένους του.

Και δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει πως «οι Ευρωπαίοι απέδειξαν για πρώτη φορά ότι είναι ικανοί να επέμβουν αποφασιστικά σε μια διένεξη που εξελίσσεται έξω από την πόρτα τους. Η Λιβύη είναι Μεσόγειος και η Μεσόγειος είναι πρωτίστως υπόθεση των Ευρωπαίων».

Από την αρχή ο Γάλλος πρόεδρος κατάφερε να πείσει τους πάντες να δώσουν το «πράσινο» φως για μια στρατιωτική επέμβαση στη Λιβύη -άλλους με ένα ξεκάθαρο «ναι», τους Ρώσους και τους Κινέζους με μια «βολική» αποχή- στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, για να αποτραπεί, όπως ήταν η νομική βάση του ψηφίσματος, μια αιματοχυσία στην εξεγερμένη Βεγγάζη διά χειρός του καθεστώτος Καντάφι.

Πολύ σύντομα πέτυχε μια εξαιρετικά «διασταλτική» ερμηνεία της αποστολής των ΝΑΤΟϊκών δυνάμεων, ώστε να σταθούν στο πλευρό των εξεγερμένων, να τους προμηθεύσουν -κυρίως μέσω Κατάρ- οπλισμό, να τους εκπαιδεύσουν και να τους ανοίξουν βομβαρδίζοντας τον δρόμο προς την Τρίπολη. Ήταν δε ο πρώτος που αναγνώρισε το μεταβατικό συμβούλιο ως τη νόμιμη εκπροσώπηση της Λιβύης.

Κι επειδή αφενός χειρίστηκε το όλο θέμα α λα ντε Γκολ κι όχι α λα Τζορτζ Μπους -στο Ιράκ-, αφετέρου βοήθησε και η τύχη και ο Καντάφι αποδείχτηκε λιγότερο χαλκέντερος απʼ ό,τι ήθελε να πιστεύει και οι κάτοικοι της Τρίπολης λιγότερο πιστοί στον συνταγματάρχη της Λαϊκής Τζαμαχιρίας, είχε την Πέμπτη την ευκαιρία να καλέσει τον πλανήτη στο Μέγαρο των Ηλυσίων ως ο άτυπος νικητής του πολέμου.

Κανείς δεν αρνήθηκε την πρόσκληση του Σαρκοζί -και του Βρετανού πρωθυπουργού Ντέιβιντ Κάμερον, η παρουσία του οποίου όμως ξεχάστηκε αμέσως. Μέχρι και η καγκελάριος της Γερμανίας Άγγελα Μέρκελ έσπευσε στο Παρίσι, αφήνοντας για λίγες ώρες πίσω της στο Βερολίνο, έναν κυβερνητικό συνασπισμό σε μαύρο χάλι, εν μέρει και εξαιτίας του πολέμου της Λιβύης.

Η ταφόπλακα

Η αποχή του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών Γκίντο Βέστερβελε στην κρίσιμη εκείνη ψηφοφορία στο Συμβούλιο Ασφαλείας, που σόκαρε τους εταίρους της Γερμανίας στο ΝΑΤΟ, καθώς ερμηνεύτηκε ως άρνηση -σε αντίθεση με τις αποχές της Ρωσίας και της Κίνας-, τώρα που φαίνεται ότι τελειώνει αισίως για τη δυτική συμμαχία η λιβυκή περιπέτεια, τείνει να γίνει η ταφόπλακά του.

Αν και υπάρχουν ακόμη αρκετοί στη Γερμανία που θεωρούν ότι ορθά έπραξε ο Βέστερβελε κι ότι η δράση του ΝΑΤΟ στη Λιβύη δεν ήταν ακριβώς... νόμιμη, υπάρχουν ακόμη περισσότεροι που θεωρούν είτε ότι με αυτή την αποχή η Γερμανία απομονώθηκε επικίνδυνα από τους εταίρους της, είτε -οι κυνικότεροι- ότι χάνει το τρένο των μπίζνες με τη νέα Λιβύη.

Να σημειωθεί ότι τόσο η Ιταλία όσο και η Γερμανία είχαν προνομιακές οικονομικές σχέσεις με τη Λιβύη του Καντάφι -και θεωρούν ότι τη θέση τους τώρα θα την πάρουν οι Γάλλοι. Στη μάζωξη του Παρισιού, πάντως, η Μέρκελ εμφανίστηκε σεμνή και πρόθυμη να βοηθήσει. Ανακοίνωσε ότι η Γερμανία θα «ξεπαγώσει» αμέσως ένα δισεκατομμύριο ευρώ από τις καταθέσεις του καθεστώτος, ενώ προσέφερε στο μεταβατικό συμβούλιο τεχνική βοήθεια σε μια σειρά τομείς, από την αποκατάσταση των δικτύων ύδρευσης και την ανοικοδόμηση των νοσοκομείων μέχρι την εκπαίδευση της αστυνομίας.

Επί του εδάφους

Στην ίδια τη Λιβύη τα όπλα δεν έχουν σιγήσει ακόμη ούτε είναι πιθανό να επιστρέψει σύντομα η χώρα σε μια στοιχειώδη ηρεμία, καθώς σε κάποιες περιοχές - όπως στη Σύρτη, τη γενέτειρα του Καντάφι- υπάρχουν ακόμη υποστηρικτές του που δεν είναι διατεθειμένοι να παραδοθούν. Επιπλέον κυκλοφορούν καθημερινά νέες εικόνες από απανθρακωμένα πτώματα σε μπουντρούμια του καθεστώτος, που εγείρουν την επιθυμία της εκδίκησης -ακόμη κι αν το μεταβατικό συμβούλιο έχει ταχθεί σαφέστατα ενάντια σε κάτι τέτοιο.

Εάν θα εισακουστεί, πάντως, θα είναι αφενός καλό για το αύριο της Λιβύης, αφετέρου απόδειξη της αξιοπιστίας αυτού του οργάνου, που αποτελείται από αντάρτες, αρχηγούς φυλών, δικαστές, καθηγητές αλλά και στελέχη του καθεστώτος που συγκρούστηκαν με τον Καντάφι. Τέλος είναι - μέχρι την ώρα που γράφονται αυτές οι γραμμές- άγνωστο πού βρίσκεται ο ίδιος ο Καντάφι, ο οποίος στέλνει μηνύματα για αντίσταση μέχρις εσχάτων.