Ακόμη μια φορά το Μάαστριχτ μπροστά μας.
Δημήτρης Χατζησωκράτης, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2008-05-04
Το 1992 ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ ψήφισε, κριτικά, ΥΠΕΡ της επικύρωσης της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Η απόφαση αυτή είχε ληφθεί κατά πλειοψηφία.
Η θετική ψήφος διαπνέονταν από μια λογική: να προχωρήσει η συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να προωθηθεί η οικονομική και νομισματική ολοκλήρωσή της με το ενιαίο νόμισμα, να διαμορφωθούν, πέραν του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης, κοινές πολιτικές με προτεραιότητα αυτές της απασχόλησης και της προστασίας του περιβάλλοντος και παράλληλα να ανοίξει ο δρόμος για την πολιτική ολοκλήρωση της Ευρώπης στην κατεύθυνση της ομοσπονδιοποίησης.
Για τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ, τότε, στο σταυροδρόμι των μεγάλων επιλογών, το μείζον ήταν η θεσμική και πολιτική συγκρότηση της Ε.Ε. και η αποφυγή του τέλματος, το οποίο θα οδηγούσε αναπόφευκτα στην απλή οικονομική και τελωνειακή ένωση. Ως δύναμη αριστερή και ευρωπαϊστική ήθελε να δώσει το δικό του σήμα και στην Ελλάδα και στα άλλα αριστερά ευρωπαϊκά κόμματα.
Την ίδια τη στιγμή που υπερψηφίζαμε, κριτικά, όμως, θέταμε και το ζήτημα της διαδικασίας αναθεώρησης:
«Ο δρόμος για την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να στηριχθεί στη μονόπλευρη φιλοσοφία της νομισματικής και δημοσιονομικής σταθεροποίησης που εμπεριέχεται στη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Ο ΣΥΝ τάσσεται υπέρ της άμεσης και ριζοσπαστικής μεταρρύθμισης της Συνθήκης του Μάαστριχτ, ώστε η πορεία προς την Ευρωπαϊκή
Ένωση να αποκτήσει αναπτυξιακό, κοινωνικό και δημοκρατικό, οικολογικό δυναμισμό και να επαναδεσμευθούν στην υπόθεση της οικοδόμησης της Ενωμένης Ευρώπης μεγάλα τμήματα της κοινωνίας που αποστασιοποιούνται και γίνονται ευάλωτα σε εθνικιστικές και άλλες δημαγωγίες.».
«Για τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ, το κρίσιμο και το πιό ουσιαστικό δεν είναι πώς η χώρα μας θα προσεγγίσει απλώς τους ονομαστικούς στόχους που αναφέρονται στη μείωση του πληθωρισμού, των ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους. Οι στόχοι αυτοί υπήρχαν και θα υπάρχουν και ανεξάρτητα από το Μάαστριχτ. Το κρίσιμο και ουσιαστικό πρόβλημα ήταν και είναι η ανόρθωση και ο εκσυγχρονισμός της χώρας, η
εξασφάλιση της ικανότητάς της να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής μας, η πραγματική σύγκλισή της με τα πιό θετικά και πιό προωθημένα επιτεύγματα των ευρωπαϊκών λαών.» ( Οι διατυπώσεις σε εισαγωγικά από την Πολιτική Απόφαση του 2ου Τακτικού Συνεδρίου 1996).
Η τοποθέτησή μας αυτή πέρασε από χίλια κύματα. Ήταν και είναι η μόνιμη επωδός στις κατηγορίες που εκτοξεύονται ενάντια στον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ από το ΚΚΕ, ήταν στοιχείο της αντιπαράθεσής μας και με κάποια πολιτικά σχήματα της ριζοσπαστικής αριστεράς με την πλειοψηφία των οποίων βρισκόμαστε σήμερα μαζί στον ΣΥΡΙΖΑ.
Η πλειοψηφία που διαμορφώθηκε στο 4ο και κυρίως στο 5ο Συνέδριο του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ διαπνέεται από ένα πνεύμα και μια πολιτική αντίληψη ρητής αναθεώρησης της τότε θέσης του κόμματος, που μέχρι τώρα δεν είχε διατυπωθεί με κατηγορηματικό τρόπο, από όσο έχει υποπέσει στην αντίληψή μου, παρά μόνο με προσωπικές τοποθετήσεις κεντρικών στελεχών του κόμματος.
Σε κείμενα του ΣΥΡΙΖΑ όμως, και ιδιαιτέρως στη Διακήρυξη του 2007 υπάρχουν σαφείς διατυπώσεις για την άρνηση του όλου οικοδομήματος της αριστερής ευρωπαϊστικής μας κατεύθυνσης, όπως προέκυψε από το 1992 και εντεύθεν.
Η πίεση βεβαίως θα συνεχίσει να υπάρχει και θα ενδυναμώνεται. Στόχος η επίσημη διατύπωση μιας θέσης που περίπου θα λέει: «ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ θεωρεί λαθεμένη την τότε κριτική υπερψήφιση της Συνθήκης του Μάαστριχτ» ή κάπως έτσι…
Ταυτόχρονα παρατηρούμε πως πριν περίπου 2 μήνες η Γ.Γ. του ΚΚΕ κ. Αλ. Παπαρήγα, έθεσε το πλαίσιο συνεργασίας με άλλες πολιτικές δυνάμεις περίπου ως εξής: "όποιο κόμμα θέλει να συνεργαστεί με το ΚΚΕ δεν έχει παρά να αποκηρύξει δημοσίως την ιμπεριαλιστική πολιτική της ΕΕ και ως πρώτο βήμα θα μπορούσε αυτό το κόμμα να αποδοκιμάσει την Συνθήκη του Μάαστριχ του 1992".
Η προσπάθεια του Αλέκου Αλαβάνου, Προέδρου της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, να εκφράσει συγκεκριμένα το συλλογικό πλειοψηφικό ρεύμα στο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ, και τον εαυτό του, μέσα στο πλαίσιο του σαφέστατα ευρωσκεπτικιστικού ΣΥΡΙΖΑ- κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου του ΣΥΡΙΖΑ για την καταψήφιση στη Βουλή της Συνθήκης της Λισαβόνας(22/04/08)- απέδωσε το:
«ο ΣΥΝ είναι κατά των συμφώνων σταθερότητας, που είναι ο πυρήνας της συμφωνίας του Μάαστριχτ, είναι όλη η Συμφωνία του Μάαστριχτ». Αυτό αποτελεί την πιο «προωθημένη» επίσημη, δηλαδή δια στόματος Προέδρου αποτίμηση 16 χρόνια μετά…
Θεωρώ ότι μια τέτοια προσπάθεια είναι ατελέσφορη. Μια αισχυντηλή άρνηση της τότε θέσης μας κινδυνεύει να μας οδηγήσει σε λάθη ουσίας. Η συνθήκη του Μάαστριχτ δεν είναι μόνο σύμφωνο σταθερότητας. Είναι και ενιαίο νόμισμα, είναι και θεσμική συγκρότηση της Ε.Ε., είναι η πρώτη θεσμοθέτηση των κοινωνικών δικαιωμάτων είναι και ουσιαστικές αρμοδιότητες, για πρώτη φορά, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κλπ. κλπ…
Έχω τη σταθερή πεποίθηση ότι είναι πολιτικά αναγκαία μια υπερήφανη στάση για την ιστορική διαδρομή και τους προβληματισμούς που ανέπτυξε ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ σε κάθε ιστορική περίοδο λαμβάνοντας υπόψη τη διακύβευση κάθε στιγμής. Πρέπει να επιμένουμε στη θέση μας για μια «Ευρώπη των εργαζομένων, νέο ταξικό πεδίο πάλης στην ήπειρό μας, που σημαίνει συνεχής αγώνας για τη θεσμική και λειτουργική συγκρότηση και ολοκλήρωση της Ε.Ε. ώστε να διασφαλίζονται και να προωθούνται πολιτικές και μέτρα σε όφελος των πολιτών της- ιδίως των εργαζομένων, ανέργων και συνταξιούχων καθώς και των μεταναστών σε αυτήν-, της ειρήνης και της περιβαλλοντικής προστασίας και ισορροπίας στον πλανήτη».
Η θετική ψήφος διαπνέονταν από μια λογική: να προχωρήσει η συγκρότηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης, να προωθηθεί η οικονομική και νομισματική ολοκλήρωσή της με το ενιαίο νόμισμα, να διαμορφωθούν, πέραν του συμφώνου σταθερότητας και ανάπτυξης, κοινές πολιτικές με προτεραιότητα αυτές της απασχόλησης και της προστασίας του περιβάλλοντος και παράλληλα να ανοίξει ο δρόμος για την πολιτική ολοκλήρωση της Ευρώπης στην κατεύθυνση της ομοσπονδιοποίησης.
Για τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ, τότε, στο σταυροδρόμι των μεγάλων επιλογών, το μείζον ήταν η θεσμική και πολιτική συγκρότηση της Ε.Ε. και η αποφυγή του τέλματος, το οποίο θα οδηγούσε αναπόφευκτα στην απλή οικονομική και τελωνειακή ένωση. Ως δύναμη αριστερή και ευρωπαϊστική ήθελε να δώσει το δικό του σήμα και στην Ελλάδα και στα άλλα αριστερά ευρωπαϊκά κόμματα.
Την ίδια τη στιγμή που υπερψηφίζαμε, κριτικά, όμως, θέταμε και το ζήτημα της διαδικασίας αναθεώρησης:
«Ο δρόμος για την Ευρωπαϊκή Ένωση δεν μπορεί να στηριχθεί στη μονόπλευρη φιλοσοφία της νομισματικής και δημοσιονομικής σταθεροποίησης που εμπεριέχεται στη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Ο ΣΥΝ τάσσεται υπέρ της άμεσης και ριζοσπαστικής μεταρρύθμισης της Συνθήκης του Μάαστριχτ, ώστε η πορεία προς την Ευρωπαϊκή
Ένωση να αποκτήσει αναπτυξιακό, κοινωνικό και δημοκρατικό, οικολογικό δυναμισμό και να επαναδεσμευθούν στην υπόθεση της οικοδόμησης της Ενωμένης Ευρώπης μεγάλα τμήματα της κοινωνίας που αποστασιοποιούνται και γίνονται ευάλωτα σε εθνικιστικές και άλλες δημαγωγίες.».
«Για τον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ, το κρίσιμο και το πιό ουσιαστικό δεν είναι πώς η χώρα μας θα προσεγγίσει απλώς τους ονομαστικούς στόχους που αναφέρονται στη μείωση του πληθωρισμού, των ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους. Οι στόχοι αυτοί υπήρχαν και θα υπάρχουν και ανεξάρτητα από το Μάαστριχτ. Το κρίσιμο και ουσιαστικό πρόβλημα ήταν και είναι η ανόρθωση και ο εκσυγχρονισμός της χώρας, η
εξασφάλιση της ικανότητάς της να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της εποχής μας, η πραγματική σύγκλισή της με τα πιό θετικά και πιό προωθημένα επιτεύγματα των ευρωπαϊκών λαών.» ( Οι διατυπώσεις σε εισαγωγικά από την Πολιτική Απόφαση του 2ου Τακτικού Συνεδρίου 1996).
Η τοποθέτησή μας αυτή πέρασε από χίλια κύματα. Ήταν και είναι η μόνιμη επωδός στις κατηγορίες που εκτοξεύονται ενάντια στον ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ από το ΚΚΕ, ήταν στοιχείο της αντιπαράθεσής μας και με κάποια πολιτικά σχήματα της ριζοσπαστικής αριστεράς με την πλειοψηφία των οποίων βρισκόμαστε σήμερα μαζί στον ΣΥΡΙΖΑ.
Η πλειοψηφία που διαμορφώθηκε στο 4ο και κυρίως στο 5ο Συνέδριο του ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΥ διαπνέεται από ένα πνεύμα και μια πολιτική αντίληψη ρητής αναθεώρησης της τότε θέσης του κόμματος, που μέχρι τώρα δεν είχε διατυπωθεί με κατηγορηματικό τρόπο, από όσο έχει υποπέσει στην αντίληψή μου, παρά μόνο με προσωπικές τοποθετήσεις κεντρικών στελεχών του κόμματος.
Σε κείμενα του ΣΥΡΙΖΑ όμως, και ιδιαιτέρως στη Διακήρυξη του 2007 υπάρχουν σαφείς διατυπώσεις για την άρνηση του όλου οικοδομήματος της αριστερής ευρωπαϊστικής μας κατεύθυνσης, όπως προέκυψε από το 1992 και εντεύθεν.
Η πίεση βεβαίως θα συνεχίσει να υπάρχει και θα ενδυναμώνεται. Στόχος η επίσημη διατύπωση μιας θέσης που περίπου θα λέει: «ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ θεωρεί λαθεμένη την τότε κριτική υπερψήφιση της Συνθήκης του Μάαστριχτ» ή κάπως έτσι…
Ταυτόχρονα παρατηρούμε πως πριν περίπου 2 μήνες η Γ.Γ. του ΚΚΕ κ. Αλ. Παπαρήγα, έθεσε το πλαίσιο συνεργασίας με άλλες πολιτικές δυνάμεις περίπου ως εξής: "όποιο κόμμα θέλει να συνεργαστεί με το ΚΚΕ δεν έχει παρά να αποκηρύξει δημοσίως την ιμπεριαλιστική πολιτική της ΕΕ και ως πρώτο βήμα θα μπορούσε αυτό το κόμμα να αποδοκιμάσει την Συνθήκη του Μάαστριχ του 1992".
Η προσπάθεια του Αλέκου Αλαβάνου, Προέδρου της Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ, να εκφράσει συγκεκριμένα το συλλογικό πλειοψηφικό ρεύμα στο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟ, και τον εαυτό του, μέσα στο πλαίσιο του σαφέστατα ευρωσκεπτικιστικού ΣΥΡΙΖΑ- κατά τη διάρκεια της συνέντευξης τύπου του ΣΥΡΙΖΑ για την καταψήφιση στη Βουλή της Συνθήκης της Λισαβόνας(22/04/08)- απέδωσε το:
«ο ΣΥΝ είναι κατά των συμφώνων σταθερότητας, που είναι ο πυρήνας της συμφωνίας του Μάαστριχτ, είναι όλη η Συμφωνία του Μάαστριχτ». Αυτό αποτελεί την πιο «προωθημένη» επίσημη, δηλαδή δια στόματος Προέδρου αποτίμηση 16 χρόνια μετά…
Θεωρώ ότι μια τέτοια προσπάθεια είναι ατελέσφορη. Μια αισχυντηλή άρνηση της τότε θέσης μας κινδυνεύει να μας οδηγήσει σε λάθη ουσίας. Η συνθήκη του Μάαστριχτ δεν είναι μόνο σύμφωνο σταθερότητας. Είναι και ενιαίο νόμισμα, είναι και θεσμική συγκρότηση της Ε.Ε., είναι η πρώτη θεσμοθέτηση των κοινωνικών δικαιωμάτων είναι και ουσιαστικές αρμοδιότητες, για πρώτη φορά, στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κλπ. κλπ…
Έχω τη σταθερή πεποίθηση ότι είναι πολιτικά αναγκαία μια υπερήφανη στάση για την ιστορική διαδρομή και τους προβληματισμούς που ανέπτυξε ο ΣΥΝΑΣΠΙΣΜΟΣ σε κάθε ιστορική περίοδο λαμβάνοντας υπόψη τη διακύβευση κάθε στιγμής. Πρέπει να επιμένουμε στη θέση μας για μια «Ευρώπη των εργαζομένων, νέο ταξικό πεδίο πάλης στην ήπειρό μας, που σημαίνει συνεχής αγώνας για τη θεσμική και λειτουργική συγκρότηση και ολοκλήρωση της Ε.Ε. ώστε να διασφαλίζονται και να προωθούνται πολιτικές και μέτρα σε όφελος των πολιτών της- ιδίως των εργαζομένων, ανέργων και συνταξιούχων καθώς και των μεταναστών σε αυτήν-, της ειρήνης και της περιβαλλοντικής προστασίας και ισορροπίας στον πλανήτη».
