Υποδομές ανθεκτικές στην κανονικότητα των ακραίων φαινομένων

Το φαινόμενο είναι παγκόσμιο, είναι και δικό μας. Αναφερόμαστε στον φαύλο κύκλο της κλιματικής κρίσης: Η χώρα καίγεται από τους πρωτοφανείς καύσωνες και την ξηρασία και, μετά, πνίγεται από τις πρωτοφανείς πλημμύρες. Αλλά ενώ η υπερθέρμανση δεν εξαρτάται από καμία χώρα μεμονωμένη, η αντοχή των υποδομών είναι (και) υπόθεση καθεμίας. Μόνη, καμία χώρα δεν μπορεί να μειώσει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου. Αλλά εξαρτάται από καθεμία αν θα προνοήσει να κάνει ανθεκτικές τις υποδομές της, να τις προσαρμόσει στις συνθήκες της κλιματικής κρίσης που προκαλούν αυτά τα αέρια. Ισχύει για όλους, και για τη χώρα μας. Γιατί ό,τι ήταν αρκετό χτες, καθίσταται ανεπαρκές σε συνθήκες κλιματικής κρίσης.

Κάποιες περιοχές της πατρίδας μας στερούνταν ικανών υποδομών ενώ, όπου υπήρχαν, αρκετές από αυτές δεν ήταν από τις πιο ανθεκτικές στον κόσμο. Αλλά, τώρα, και πολλές από αυτές που ήταν επαρκείς, πλέον δεν είναι. Γιατί είχαν σχεδιαστεί να αντέχουν σε ήπιες καιρικές συνθήκες, σε θερμοκρασίες πολύ χαμηλότερες, σε πολύ μικρότερους όγκους νερού -το βασικό αντιπλημμυρικό δίκτυο είχε κτιστεί στη 10ετία του 1960. Η κλιματική κρίση ανέτρεψε τα δεδομένα. Από τώρα και (ακόμα κι αν αύριο μηδενιστούν όλες οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου…) για τα επόμενα 25-30 χρόνια, κανονικότητα θα είναι τα ακραία καιρικά φαινόμενα. Πρέπει να προσαρμόσουμε τις υποδομές μας ώστε να αντέχουν. Να μην μείνουμε ανοχύρωτοι.

Απαιτείται ένα τιτάνιο έργο ανοικοδόμησης- ανασυγκρότησης. Οι υπηρεσίες μας πρέπει να ανασυγκροτηθούν και να γίνουν ικανές να σβήνουν τις φωτιές τον χειμώνα -φροντίζοντας τα δάση, καθαρίζοντάς τα, ανοίγοντας δασικούς δρόμους και αντιπυρικές ζώνες, και διατηρώντας τις ανοιχτές. Οι δρόμοι, οι γέφυρες και τα λιμάνια να αντέχουν σε σφοδρές καταιγίδες. Τα αντιπλημμυρικά έργα να προσαρμοστούν ώστε να αντέχουν πολύ μεγαλύτερες ποσότητες νερού -δεν αντέχουν, είναι θέμα χρόνου να φανεί στα περί την Πεντέλη προάστια. Τα δίκτυα ηλεκτροδότησης, να μεγαλώσουν (για να μεταφέρουν πράσινη ενέργεια που μπορεί να παραχθεί αλλά δεν μπορεί να διανεμηθεί…) και να ενισχυθούν, ώστε να μην προκαλούν πυρκαγιές αφενός, να μην διαλύονται από τις θύελλες, αφετέρου.

Υπάρχουν λεφτά για τέτοια έργα; Καταρχήν, ας αξιοποιήσουμε αυτά που υπάρχουν. Δυστυχώς, το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, υπό την πίεση του χρόνου αλλά κι ισχυρών πελατειακών συμφερόντων, πήρε λάθος κατεύθυνση. Παραμένουν, ωστόσο, περιθώρια ανακατανομής κονδυλίων (πολύ μεγαλύτερης από μια αναιμική που πολυδιαφημίζεται…), υπό την προϋπόθεση ότι θα κοπούν έργα που έχουν σχεδιαστεί και θα τεθούν άλλες προτεραιότητες – αντί, πχ, να δοθεί πάνω από 1 δισ. για να ανανεωθούν εταιρικοί στόλοι με ηλεκτρικά αυτοκίνητα, ας γίνουν πλήθος μικρά αντιπλημμυρικά έργα. Σε νέες προτεραιότητες μπορούν να κατανεμηθούν και τα πρόσθετα 5,8 δισ. που ζητάμε από την Κομισιόν. Τέλος, υπάρχουν μεγάλα περιθώρια διαφορετικής διαχείρισης του ΕΣΠΑ -δεν έχει αρχίσει η απορρόφηση των 26 δισ. ευρώ.

Η Ε.Ε θα έπρεπε να πάρει μια μεγάλη πρωτοβουλία για όλους τους 27. Αλλά οι αγκυλώσεις της Γερμανίας δεν της επιτρέπουν ούτε να το διανοηθεί.

Το έργο της προσαρμογής των υποδομών είναι τεράστιο, απαιτεί επαναξιολόγηση προτεραιοτήτων, επανεκτίμηση εσόδων και αναπροσανατολισμό δημοσίων δαπανών.

Αν προτεραιότητα είναι να αντέξουμε ως χώρα και κοινωνία τις συνέπειες της κλιματικής κρίσης, το υπουργείο Οικονομικών, αντί να ανησυχεί μόνο για τις αποζημιώσεις σε πλημμυροπαθείς και τις επιπτώσεις της κακοκαιρίας στα φορολογικά έσοδα, θα ήταν σκόπιμο να ξανασκεφτεί πώς πρέπει να διαχειριστεί κάθε ευρώ του προϋπολογισμού, σε βάθος 5ετίας, υπό το πρίσμα της ανθεκτικότητας της χώρας στην κλιματική κρίση. Η κυβέρνηση συνολικά, αντί να επιχαίρει που μηδένισε τη φορολογία σε γονικές παροχές μεγάλου πλούτου, να δει τί θα κόψει και πού θα βρει έσοδα για να καλύψει τις μαύρες τρύπες που ανοίγει η κλιματική κρίση. Κι ο καθένας μας, να κάνει τα στοιχειώδη. Πχ, ας ασφαλίζει το ακίνητο που κατέχει έναντι κλιματικών κινδύνων, αντί να περιμένει να τον αποζημιώσουν οι άλλοι φορολογούμενοι. Να γίνει υποχρεωτική η ασφάλιση των ακινήτων -όπως είναι των αυτοκινήτων.