Υποχωρήσεις στους ρύπους των νέων εταίρων
ΟΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΚΟΡΥΦΗΣ ΤΗΣ Ε.Ε.
Χριστίνα Πουλίδου, Αυγή της Κυριακής, Δημοσιευμένο: 2008-12-14
Στις “Ιστορίες του κ. Κόινερ” του Μπρέχτ, ο κ. Κόινερ παρατήρησε σε έναν κηπουρό που κλάδευε σφαιρικά ένα θάμνο: “Ωραία, τη βλέπω τη σφαίρα, πού είναι όμως ο θάμνος;”. Τούτη η αναφορά μοιάζει να ταιριάζει στις αποφάσεις που έλαβε προχθές η σύνοδος κορυφής για το κλίμα και την οικονομική ανάκαμψη - οι συμβιβασμοί επιτεύχθηκαν, πού είναι όμως η ουσία;
Αν εξάλλου το μήνυμα είναι η πρώτη ύλη της πολιτικής, τότε η σύνοδος κορυφής της Ε.Ε. που έληξε προχθές τα πήγε καλά. Οι 27 ηγέτες συμφώνησαν σε όλα, σε μια περίοδο που ο κανόνας είναι η απόκλιση και η σύγκλιση αποτελεί την εξαίρεση. Αν ωστόσο η ουσία της συμφωνίας αποτελεί το κριτήριο μιας αξιολόγησης, τότε η σύνοδος κορυφής δεν τα πήγε καλά, καθώς πλανάρισε, ψαλίδισε και συρρίκνωσε τις δεσμεύσεις, ενώ επίσης άλλαξε τεράστια νούμερα χρημάτων με την απλή αλλαγή μιας λέξης, για την ακρίβεια ενός επιρρήματος.
Οι 27 ηγέτες στη σύνοδό τους προχθές κλήθηκαν να προωθήσουν μια περσινή τους υπόσχεση που έλεγε, πως φέτος θα δεσμευτούν ότι έως το 2020 θα έχουν μειώσει κατά 20% τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και θα ’χουν αυξήσει κατά 20% τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Στην ένσταση πολλών εταίρων (Ιταλίας, Πολωνίας και Γερμανίας κυρίως) που απείλησαν με βέτο για να διατηρήσουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των βιομηχανιών τους, που ρυπαίνουν το περιβάλλον αλλά δεν μπορούν να προβούν στις αναγκαίες οικολογικές προσαρμογές σε εποχές ισχνών αγελάδων, η Ε.Ε. τροποποίησε τις αρχικές προθέσεις της και χώρισε στα δύο τον βιομηχανικό κλάδο: οι βιομηχανίες που δεν εκτίθενται στον ανταγωνισμό, είπε, δηλαδή οι ηλεκτροπαραγωγικές, θα πληρώνουν κανονικά τη ρύπανση που προκαλούν από τώρα έως το 2025.
Σημειώνεται πως κατά το αρχικό σχέδιο οι ίδιες βιομηχανίες θα έπρεπε να πληρώνουν το 20% των ρύπων τους από το 2013 για να φτάσουν το 70% στο 2020. Επειδή, όμως, σε αυτή την κατηγορία των βιομηχανιών υπάγονται βασικοί πυλώνες της οικονομίας φτωχών χωρών, οι 27 συμφώνησαν στη θέσπιση ενός Ταμείου Αλληλεγγύης, όπου θα συγκεντρώνεται το 12% από τις εισροές των πλειστηριασμών ρύπων.
Οι βιομηχανίες που εκτίθενται στον ανταγωνισμό (όπως οι αυτοκινητοβιομηχανίες κ.ά.) θα επωφεληθούν από διάφορα είδη εξαιρέσεων κι εκπτώσεων, ανά κλάδο, “υπό το φως των διεθνών συνθηκών τον Ιούνιο 2010”, μετά δηλαδή τη διεθνή διάσκεψη της Κοπεγχάγης. Επ’ αυτού αξίζει να σημειωθεί ότι η αρχική προσέγγιση της Ε.Ε. προέβλεπε τη μείωση κατά 20% των ρύπων ανεξαρτήτως των σχετικών αποφάσεων της διεθνούς κοινότητας.
Η νεότερη προσέγγιση, που συναρτά την ευρωπαϊκή δέσμευση με τη συνολική στάση της διεθνούς κοινότητας, δείχνει πως η Ε.Ε. απαρνείται τον πρωτοποριακό της ρόλο στο θέμα του περιβάλλοντος και ακολουθεί την πεπατημένη των άλλων.
Σε ό,τι αφορά την ανταπόκριση της Ε.Ε. στα μέτρα Μπαρόζο, οι 27 ηγέτες συμφώνησαν πως θα πρέπει να υποστηριχθεί η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για “να αποφευχθεί το σπιράλ της ύφεσης” και άρα όσες χώρες το επιθυμούν να λάβουν πρόσθετα μέτρα (όπως είναι η μείωση του ΦΠΑ).
Η κρίσιμη αλλαγή έγινε στην αναφορά των συμπερασμάτων, κατά την οποία καλούνται όλοι οι εταίροι να συμβάλλουν με πρόσθετες δαπάνες που θα αντιστοιχούν “περίπου” στο 1,5% του μέσου κοινοτικού ΑΕΠ (δηλαδή “περίπου” 200 εκ. ευρώ). Η αρχική πρόταση προέβλεπε ότι η πρόσθετη εθνική συνεισφορά θα πρέπει να αναλογεί “τουλάχιστον” στο 1.5% του μέσου Κοινοτικού ΑΕΠ και η λεκτική αυτή τροποποίηση επιτεύχθηκε μετά από πίεση της Γερμανίας, η οποία επέμενε επίσης να σημειωθεί η ανάγκη “σταδιακής επιστροφής στη δημοσιονομική πειθαρχία”.
Αναφορικά τέλος με τη συνθήκη της Λισσαβώνας και το αδιέξοδο της Ιρλανδίας, οι 26 ηγέτες συμφώνησαν στις προτάσεις του Ιρλανδού ομολόγου τους -να διαβεβαιώσουν μέσω δήλωσης πως η συνθήκη της Λισσαβώνας δεν θίγει την ουδετερότητα της χώρας, το φορολογικό της σύστημα και την απαγόρευση των εκτρώσεων- ενώ επίσης αποδέχθηκαν πως θα διατηρηθεί το σύστημα εκπροσώπησης όλων των χωρών στο “κολέγιο των επιτρόπων”.
Τούτη η τελευταία δέσμευση, που αναθεωρεί άρθρο της συνθήκης που προέβλεπε μείωση του αριθμού των επιτρόπων, προσέκρουσε στις αντιρρήσεις πολλών εταίρων (Βελγίου, Ολλανδίας, Γερμανίας, Λουξεμβούργου), πλην όμως όλοι διευκρίνισαν πως παρά τις αντιρρήσεις τους δεν θα παρεμποδίσουν τη συμφωνία.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί πως, παρά τη βαθιά οικονομική κρίση που αποδιαρθρώνει τη ζωή μεγάλων μερίδων των κοινωνιών, που δημιουργεί ανασφάλεια στους πολίτες και θολώνει τον ορίζοντα των νέων,η αξιολόγηση του Λουξεμβούργιου ηγέτη (και προεδρεύοντα της ευρωζώνης) Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ήταν η πιο εύστοχη. Όταν δημοσιογράφοι τον ρώτησαν πώς βλέπει να αντιμετωπίζεται η οικονομική κρίση, ο κ. Γιούνκερ απάντησε: “Η οικονομική κρίση ήρθε για να φύγει, η περιβαλλοντική κρίση ήρθε για να μείνει”...
Αν εξάλλου το μήνυμα είναι η πρώτη ύλη της πολιτικής, τότε η σύνοδος κορυφής της Ε.Ε. που έληξε προχθές τα πήγε καλά. Οι 27 ηγέτες συμφώνησαν σε όλα, σε μια περίοδο που ο κανόνας είναι η απόκλιση και η σύγκλιση αποτελεί την εξαίρεση. Αν ωστόσο η ουσία της συμφωνίας αποτελεί το κριτήριο μιας αξιολόγησης, τότε η σύνοδος κορυφής δεν τα πήγε καλά, καθώς πλανάρισε, ψαλίδισε και συρρίκνωσε τις δεσμεύσεις, ενώ επίσης άλλαξε τεράστια νούμερα χρημάτων με την απλή αλλαγή μιας λέξης, για την ακρίβεια ενός επιρρήματος.
Οι 27 ηγέτες στη σύνοδό τους προχθές κλήθηκαν να προωθήσουν μια περσινή τους υπόσχεση που έλεγε, πως φέτος θα δεσμευτούν ότι έως το 2020 θα έχουν μειώσει κατά 20% τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα και θα ’χουν αυξήσει κατά 20% τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Στην ένσταση πολλών εταίρων (Ιταλίας, Πολωνίας και Γερμανίας κυρίως) που απείλησαν με βέτο για να διατηρήσουν το ανταγωνιστικό πλεονέκτημα των βιομηχανιών τους, που ρυπαίνουν το περιβάλλον αλλά δεν μπορούν να προβούν στις αναγκαίες οικολογικές προσαρμογές σε εποχές ισχνών αγελάδων, η Ε.Ε. τροποποίησε τις αρχικές προθέσεις της και χώρισε στα δύο τον βιομηχανικό κλάδο: οι βιομηχανίες που δεν εκτίθενται στον ανταγωνισμό, είπε, δηλαδή οι ηλεκτροπαραγωγικές, θα πληρώνουν κανονικά τη ρύπανση που προκαλούν από τώρα έως το 2025.
Σημειώνεται πως κατά το αρχικό σχέδιο οι ίδιες βιομηχανίες θα έπρεπε να πληρώνουν το 20% των ρύπων τους από το 2013 για να φτάσουν το 70% στο 2020. Επειδή, όμως, σε αυτή την κατηγορία των βιομηχανιών υπάγονται βασικοί πυλώνες της οικονομίας φτωχών χωρών, οι 27 συμφώνησαν στη θέσπιση ενός Ταμείου Αλληλεγγύης, όπου θα συγκεντρώνεται το 12% από τις εισροές των πλειστηριασμών ρύπων.
Οι βιομηχανίες που εκτίθενται στον ανταγωνισμό (όπως οι αυτοκινητοβιομηχανίες κ.ά.) θα επωφεληθούν από διάφορα είδη εξαιρέσεων κι εκπτώσεων, ανά κλάδο, “υπό το φως των διεθνών συνθηκών τον Ιούνιο 2010”, μετά δηλαδή τη διεθνή διάσκεψη της Κοπεγχάγης. Επ’ αυτού αξίζει να σημειωθεί ότι η αρχική προσέγγιση της Ε.Ε. προέβλεπε τη μείωση κατά 20% των ρύπων ανεξαρτήτως των σχετικών αποφάσεων της διεθνούς κοινότητας.
Η νεότερη προσέγγιση, που συναρτά την ευρωπαϊκή δέσμευση με τη συνολική στάση της διεθνούς κοινότητας, δείχνει πως η Ε.Ε. απαρνείται τον πρωτοποριακό της ρόλο στο θέμα του περιβάλλοντος και ακολουθεί την πεπατημένη των άλλων.
Σε ό,τι αφορά την ανταπόκριση της Ε.Ε. στα μέτρα Μπαρόζο, οι 27 ηγέτες συμφώνησαν πως θα πρέπει να υποστηριχθεί η πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για “να αποφευχθεί το σπιράλ της ύφεσης” και άρα όσες χώρες το επιθυμούν να λάβουν πρόσθετα μέτρα (όπως είναι η μείωση του ΦΠΑ).
Η κρίσιμη αλλαγή έγινε στην αναφορά των συμπερασμάτων, κατά την οποία καλούνται όλοι οι εταίροι να συμβάλλουν με πρόσθετες δαπάνες που θα αντιστοιχούν “περίπου” στο 1,5% του μέσου κοινοτικού ΑΕΠ (δηλαδή “περίπου” 200 εκ. ευρώ). Η αρχική πρόταση προέβλεπε ότι η πρόσθετη εθνική συνεισφορά θα πρέπει να αναλογεί “τουλάχιστον” στο 1.5% του μέσου Κοινοτικού ΑΕΠ και η λεκτική αυτή τροποποίηση επιτεύχθηκε μετά από πίεση της Γερμανίας, η οποία επέμενε επίσης να σημειωθεί η ανάγκη “σταδιακής επιστροφής στη δημοσιονομική πειθαρχία”.
Αναφορικά τέλος με τη συνθήκη της Λισσαβώνας και το αδιέξοδο της Ιρλανδίας, οι 26 ηγέτες συμφώνησαν στις προτάσεις του Ιρλανδού ομολόγου τους -να διαβεβαιώσουν μέσω δήλωσης πως η συνθήκη της Λισσαβώνας δεν θίγει την ουδετερότητα της χώρας, το φορολογικό της σύστημα και την απαγόρευση των εκτρώσεων- ενώ επίσης αποδέχθηκαν πως θα διατηρηθεί το σύστημα εκπροσώπησης όλων των χωρών στο “κολέγιο των επιτρόπων”.
Τούτη η τελευταία δέσμευση, που αναθεωρεί άρθρο της συνθήκης που προέβλεπε μείωση του αριθμού των επιτρόπων, προσέκρουσε στις αντιρρήσεις πολλών εταίρων (Βελγίου, Ολλανδίας, Γερμανίας, Λουξεμβούργου), πλην όμως όλοι διευκρίνισαν πως παρά τις αντιρρήσεις τους δεν θα παρεμποδίσουν τη συμφωνία.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί πως, παρά τη βαθιά οικονομική κρίση που αποδιαρθρώνει τη ζωή μεγάλων μερίδων των κοινωνιών, που δημιουργεί ανασφάλεια στους πολίτες και θολώνει τον ορίζοντα των νέων,η αξιολόγηση του Λουξεμβούργιου ηγέτη (και προεδρεύοντα της ευρωζώνης) Ζαν Κλοντ Γιούνκερ ήταν η πιο εύστοχη. Όταν δημοσιογράφοι τον ρώτησαν πώς βλέπει να αντιμετωπίζεται η οικονομική κρίση, ο κ. Γιούνκερ απάντησε: “Η οικονομική κρίση ήρθε για να φύγει, η περιβαλλοντική κρίση ήρθε για να μείνει”...