ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΗ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΗ: διάλογος χωρίς προαπαιτούμενα

Κωνσταντίνος Γ. Πατέστος, Δημοσιευμένο: 2010-11-25

Το Κείμενο διαβούλευσης για την έναρξη διαλόγου που δημοσιοποίησε το Υπουργείο Παιδείας στην πρόσφατη Σύνοδο των Πρυτάνεων αποτελεί, εξ ορισμού, τη μοναδική βάση για διάλογο (ή/και πολεμική αντιπαράθεση, ακόμη και σφοδρή) αναφορικά με τη μεταρρύθμιση του Πανεπιστημίου στην Ελλάδα.

Εξ ορισμού αλλά και επί της ουσίας, αφού τα ζητήματα που θέτει είναι αυτά ακριβώς που (θα έπρεπε να) απασχολούν και την πανεπιστημιακή κοινότητα και την κοινωνία στο σύνολό της.

Όποιος λοιπόν σέβεται, ασφαλώς με κριτικό τρόπο, τους θεσμούς (σεβόμενος πρωτίστως τον εαυτό του, ως θεσμικού) δεν θα έπρεπε να αναζητεί προσχηματικούς λόγους για να αποφύγει τον διάλογο και την αντιπαράθεση. Προφανώς, κάθε πανεπιστημιακός ή κάθε Ίδρυμα είναι ελεύθερο να υιοθετεί τη στάση που θεωρεί καλύτερη, όμως και η κοινωνία έχει δικαίωμα να κρίνει.

Για τούτο νομίζω ότι ήταν εντελώς άστοχες, αν και σε διαφορετικό βαθμό, αφ’ενός μεν η δια τυμπανοκρουσιών αποχή των εκπροσώπων του μεγαλυτέρου τεχνολογικού Ιδρύματος της χώρας από τη συνάντηση της Κρήτης, αφ’ετέρου δε η ανακοίνωση της νέας μεταρρυθμιστικής ηγεσίας τής ΠΟΣΔΕΠ (“Το Προεδρείο της Ομοσπονδίας θεωρεί ότι το συγκεκριμένο κείμενο του Υπουργείου Παιδείας δεν μπορεί με κανένα τρόπο να αποτελεί τη βάση για τη διαβούλευση”).

Προφανώς και η Ομοσπονδία και οι παρατάξεις και οι ίδιοι οι πανεπιστημιακοί έχουν αναφαίρετο δικαίωμα αλλά και θεσμική υποχρέωση να τοποθετηθούν επί του κειμένου με τον τρόπο που θεωρούν προσφορότερο και κρίνοντάς το όπως νομίζουν. Ωστόσο, εν πάση περιπτώσει, δεν δικαιούνται να θεωρούν, εκ προοιμίου, ως προαπαιτούμενο για τον διάλογο την υιοθέτηση ενός δικού τους κειμένου.

Οποιος λοιπόν επιθυμεί ειλικρινά και διακαώς σήμερα, εδώ και τώρα, στο πλαίσιο της υπαρκτής κοινωνικής κατάστασης, μια ορθή αυθεντική μεταρρύθμιση διαρκείας, έχοντας από καιρό επεξεργαστεί συγκεκριμένες επιστημονικές επεξεργασίες και προτάσεις, αντιπαρέρχεται τις όποιες ενστάσεις και προσέρχεται στον διάλογο, διατυπώνει τις παρατηρήσεις του και αγωνίζεται να υιοθετηθούν κατ’αρχάς από την κοινωνία και εν συνεχεία από τους εκπροσώπους τής Πολιτείας.

Αυτά επί της διαδικασίας. Στην ουσία τώρα, περιοριζόμενος σε αυτά που κρίνω θεμελιώδη, πιστεύω ότι η πλειονότητα των προτάσεων του Υπουργείου ακολουθούν τον σωστό δρόμο, ορθά ενταγμένες στο πλαίσιο των αντιστοίχων προβληματισμών που αναπτύσσονται, την τελευταία τετραετία, μεταξύ των υπολοίπων ευρωπαϊκών πανεπιστημιακών κοινοτήτων.

Θεωρώ αρνητικό ότι η προτεινόμενη μεταρρύθμιση δεν καταργεί τις εισαγωγικές εξετάσεις, ουσιαστικώς δεν θίγει την κακώς νοούμενη “συνδιοίκηση”, ενώ ανέχεται την ολέθρια (ελληνικής, μάλλον, ευρεσιτεχνίας ) εξέλιξη των μελών ΔΕΠ (με κλειστή, μάλιστα, διαδικασία).

Θεωρώ αντιθέτως πολύ θετικό ότι: δημιουργούνται οργανωµένα προγράµµατα διδακτορικών σπουδών, για την εκλογή σε θέση διδακτικού προσωπικού τα απαιτούμενα προσόντα καθορίζονται, κατά τρόπον αυτόνομο, από κάθε Ίδρυμα στον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας και ότι θεσμοθετούνται, όπως στην υπόλοιπη Ευρώπη, οι πιστωτικές μονάδες.

Διατηρώ ορισμένες αμφιβολίες για την είσοδο των φοιτητών σε Σχολές και όχι σε Τμήματα ή σε Σχολές μιας επιστήμης με πολλαπλές κατευθύνσεις (λ.χ., Αρχιτεκτονική Σχολή, με κατεύθυνση στον Αρχιτεκτονικό και Αστικό Σχεδιασμό, την Ιστορία και Αποκατάσταση, την Πολεοδομία και Χωροταξία, κοκ.).

Αναφορικά με το αγκάθι τής διακυβέρνησης των ΑΕΙ, που φαίνεται να αποτελεί το βασικότερο σημείο τριβής μεταξύ των αντιπαρατιθέμενων απόψεων, νομίζω ότι, επί της αρχής, δεν θα έπρεπε να μας φοβίζει το λεγόμενο διαρχικό σύστημα, με την παρουσία στο Πανεπιστημιακό Συμβούλιο εξωτερικών παραγόντων, αρκεί να διευκρινιστεί, άπαξ διά παντός, ότι δεν πρόκειται για θεσμικούς εκπροσώπους ξένων, προς το Πανεπιστήμιο, συμφερόντων (όπως Σύνδεσμος Βιομηχανιών, Εκκλησία, Συνδικάτο, Τοπική Αυτοδιοίκηση κ.ά.) και ότι θα αποτελούν μειοψηφία, ο δε ρόλος τους θα είναι κυρίως συμβουλευτικός.

Η αρνητική κατάσταση (η οποία, στα λόγια, αναγνωρίζεται από όλους) έχει προ πολλού υπερβεί κάθε ανεκτό όριο, αξίζει λοιπόν να αναλάβουμε οποιοδήποτε ρίσκο. Πιστεύω πως δεν μπορούμε, ακόμη και στο πλαίσιο της “αστικής αξιοπρέπειας”, να συνεχίσουμε να ανεχόμαστε το προκλητικό και προσβλητικό αλισβερίσι μεταξύ γνωστών “θορυβουσών μειοψηφιών” από τη μια και συχνά εκβιάσιμων πρυτανικών αρχών από την άλλη, που όχι μόνο δείχνει να δικαιολογεί κάποιες υπερβολές στον προτεινόμενο “νόμο-πλαίσιο”, αλλά οδηγεί σχεδόν προγραμματικά σε θεσμικούς παραλογισμούς, όπως η προαναφερθείσα λαμπερή απουσία τού ΕΜΠ από τη Σύνοδο των Πρυτάνεων.

Μεταρρύθμιση τώρα, λοιπόν και οι αυθεντικές, ανανεωτικές/εκσυγχρονιστικές δυνάμεις τής Αριστεράς οφείλουν να αρθούν στο ύψος των περιστάσεων.

-----

Ο Κωνσταντίνος Γ. Πατέστος είναι Καθηγητής Αρχιτεκτονικής στο Πολυτεχνείο τού Τουρίνου και Καθηγητής (εκλεγμένος υπό διορισμό) στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων τού ΔΠΘ.

Θέματα επικαιρότητας: Παιδεία

Διονύσης-Χαράλαμπος Καλαματιανός

Ιδιωτικά πανεπιστήμια: Εξυπηρέτηση συμφερόντων σε βάρος των κοινωνικών αναγκών

Διονύσης-Χαράλαμπος Καλαματιανός, 2024-03-03

Η κυβέρνηση ετοιμάζεται να ολοκληρώσει ένα ακόμα ιδεοληπτικό...

Περισσότερα
Γιώργος Σταθάκης

Η μάχη της ΝΔ για την ίδρυση ιδιωτικής Πανεπιστημιακής «παιδείας»

Γιώργος Σταθάκης, 2023-08-28

Η συζήτηση περί ιδιωτικών πανεπιστημίων έχει πολύ ποταπά...

Περισσότερα
Γιώργος Γιαννουλόπουλος

Το δικαίωμα στην παιδεία

Γιώργος Γιαννουλόπουλος, 2022-06-25

Πριν από δύο εβδομάδες και με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα...

Περισσότερα

Ένα αυταρχικό σχέδιο νόμου για τα Πανεπιστήμια

Γρηγόριος Π. Καλφέλης, 2022-06-04

Ο πρωθυπουργός έβαλε στη Βουλή ένα αξιακό δίλημμα: Είναι...

Περισσότερα
Παναγιώτης Νούτσος

Πανεπιστημιακοί στον «τόπο» τους…

Παναγιώτης Νούτσος, 2021-10-05

Τι συνεπάγεται η ασκούμενη από τη Νέα Δημοκρατία πολιτική...

Περισσότερα

Κενά Δημοτικού

Άννα Δαμιανίδη, 2021-09-21

Τα δίδυμα της γειτόνισσας πήγαν φέτος νηπιαγωγείο κι εκείνη...

Περισσότερα
Ηλίας Κικίλιας

Μια επένδυση για τα παιδιά

Ηλίας Κικίλιας, 2021-09-20

Οι επιπτώσεις της πανδημίας στην εκπαίδευση ήταν σχεδόν...

Περισσότερα
Γιάννης Σπιλάνης

Πολιτεία, κοινωνία και εκπαιδευτική κοινότητα σε σύγχυση

Γιάννης Σπιλάνης, 2021-09-19

Κάθε χρόνο, η ανακοίνωση των αποτελεσμάτων των εισαγωγικών...

Περισσότερα

Άρθρα/ Πολιτική

Για να λυθούν  τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

Για να λυθούν τα προβλήματα των πολιτών απαιτείται κυβερνητική αλλαγή

2025-01-18

...Η υποψηφιότητα της Λούκας Κατσέλη είναι η πιο κατάλληλη...

Κώστας Καλλίτσης

Το τραμπικό ρεύμα

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-26

Η ανάδειξη του Ντ. Τραμπ στην ηγεσία των ΗΠΑ προκαλεί αναταράξεις...

Γιάννης Βούλγαρης

Ένας Κόσμος Ολιγαρχών;

Γιάννης Βούλγαρης, 2025-01-26

De te fabula narratur. Για σένα μιλάει ο μύθος. Με αυτή τη ρήση ο Καρλ...

Χρήστος Ροζάκης

Ένας Χρόνος Ελληνικής Εξωτερικής πολιτικής

Χρήστος Ροζάκης, 2025-01-05

Το 2024 υπήρξε ένας έντονος χρόνος με γεωπολιτικές μεταβολές...

Κώστας Καλλίτσης

Να διασωθεί ό,τι απέμεινε

Κώστας Καλλίτσης, 2025-01-05

Το 2024 οι ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης μεγεθύνονταν...

Ξενοφών Κοντιάδης

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα Υπουργών για τα Τέμπη και ποιά η ευθύνη της κυβέρνησης;

Ξενοφών Κοντιάδης, 2025-02-06

Υπάρχει κίνδυνος να παραγραφούν αδικήματα υπουργών για...

Η βουβή οργή που δεν έπιασαν

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-05

«Μα τι έγινε ξαφνικά με το θέμα των Τεμπών και ξαναβγήκε...

Όταν η μετακίνηση πληθυσμών και η εθνοκάθαρση προβάλλονται ως ”λύση”

Αντώνης Παπαγιαννίδης, 2025-02-05

Τα πιο ζωηρά και σκοτεινά όνειρα των υπερ-συντηρητικών...

Ουσιαστικές δεσμεύσεις και ηθικές υποχρεώσεις

Αλέξης Παπαχελάς, 2025-02-02

Μας θύμωσε το γεγονός ότι η Γαλλία σκέπτεται σοβαρά να πουλήσει...

Την εποχή των αυτοκρατοριών

Παύλος Τσίμας, 2025-01-24

Την ημέρα που ο Τραμπ έκοβε με το σπαθί την τούρτα (και το...

Σωτήρης Βαλντέν

Πού έχει δίκιο ο Αντώνης Σαμαράς

Σωτήρης Βαλντέν, 2024-12-16

Ακούγοντας την τελευταία ομιλία του Αντώνη Σαμαρά (12/12),...

Θόδωρος Τσίκας

Ο ανεμοστρόβιλος Τραμπ

Θόδωρος Τσίκας, 2024-12-13

Ο «ανεμοστρόβιλος» Τραμπ-Μασκ με τις δηλώσεις που έγιναν...

×
×