Σπασμένα τζάμια

Ο Αμίρ, ο 11χρονος μαθητής από το Αφγανιστάν, παρέλασε πρόσφατα στην επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, χωρίς να του δοθεί η ευκαιρία να κρατήσει τη σημαία, όπως όρισε η σχετική κλήρωση για το σημαιοφόρο στο σχολείο του. Παρέλασε κρατώντας απλώς μια πινακίδα του σχολείου και, λίγες μέρες μετά, δέχθηκε επίθεση με πέτρες και μπουκάλια στα τζάμια των παραθύρων του σπιτιού του. «Πέταξαν πέτρες και δύο μπουκάλια στο δωμάτιο όπου κοιμάμαι. Φοβήθηκα πάρα πολύ, και εγώ και η οικογένειά μου. Ήταν περίπου πέντε άτομα και φώναζαν όταν επιτέθηκαν στο σπίτι μας», είπε ο Αμίρ. Η οικογένεια του, που ήρθε στην Ελλάδα πριν από 1,5 χρόνο και υπάγεται στο πρόγραμμα στέγασης προσφύγων, ζήτησε τη μετακίνησή της αμέσως μετά το συμβάν.[1] Η «μάχη των συμβόλων» ολοκληρώθηκε με τη γενναιοδωρία του πρωθυπουργού, που έσπευσε να καλέσει τον Αμίρ και την οικογένεια του στο Μαξίμου για να τους χαρίσει… μια σημαία: «Αμίρ, θέλω να σου κάνω ένα δώρο επειδή κάποιοι έκαναν λάθος και σου στέρησαν την τιμή να κρατήσεις την ελληνική σημαία. Σήμερα θα σου τη δώσω εγώ, γιατί σου αξίζει. Να την κρατάς πάντοτε ψηλά και να θυμάσαι ότι στην Ελλάδα όλα τα παιδιά απολαμβάνουν παιδεία και ασφάλεια, εγγυημένη από την αγάπη και την αλληλεγγύη του λαού μας».[2] Τελικά ο Αμίρ «κράτησε» την ελληνική σημαία —συγκεκριμένα, «τυλίχτηκε» με αυτήν—, και αποχώρησε από το Προεδρικό Μέγαρο γεμάτος χαρά.

Σπάνια θα μπορούσε να βρει κανείς μαζεμένες τόσες και τόσο λανθασμένες κινήσεις: τη διαδικασία της «κλήρωσης» για τον σημαιοφόρο, την αφαίρεση της σημαίας από τον Αμίρ, την αμήχανη απόφαση του Συλλόγου Γονέων του Σχολείου, τη ρατσιστική επίθεση λόγω της παρέλασης, τη «διορθωτική» κίνηση του πρωθυπουργού. Ο Αμίρ γνώρισε τη σκληρότητα της ελληνικής πολιτείας και τον κοινωνικό αποκλεισμό λαμβάνοντας ως δώρο μια σημαία και ένα καινούργιο διαμέρισμα. Η αντίφαση στη διαχείριση του προβλήματος δεν φαίνεται να απασχόλησε την κοινή γνώμη. Εδώ και καιρό, άλλωστε, ζούμε σε μια κοινωνία που με το ένα χέρι εισπράττει τα κονδύλια για την αντιμετώπιση της μεταναστευτικής κρίσης και με το άλλο χέρι πετροβολά τους «ανεπιθύμητους» συμπολίτες μας, μοιράζοντας μικρές δόσεις ανθρωπισμού μπροστά στα φώτα της κάμερας. Πολλοί κερδίζουν από τη μεταναστατευτική κρίση, έστω και με την εύκολη προβολή μιας τυλιχτής σημαίας. «Κάποιοι στέρησαν από τον Αμίρ την τιμή να κρατήσει την σημαία μας. Σήμερα του την έδωσα για να θυμάται και να τιμά τις αρχές & τις αξίες μας», έγραψε ο πρωθυπουργός στο twitter του.[3] Από μια άποψη, όλο το πρόβλημα συνοψίζεται στο γλωσσικό περιτύλιγμα αυτής της τυλιχτής σημαίας, στην περίεργη σύνταξη και σημασιολογία της διατύπωσης του διαδικυτακού τιτιβίσματος. Είναι εκείνο το «του την έδωσα για να θυμάται» που μας υπενθυμίζει πως η έννοια της «διάκρισης», τόσο ως επίδοση όσο και ως στιγματισμός, μπορεί να γίνει τελικά ένα «εκφώνημα εκτός χρήσης», όπως έλεγε, με άλλη αφορμή, ο Ζακ Ντεριντά σχολιάζοντας «την τελευταία λέξη του ρατσισμού».[4]

Ο Αμίρ και η οικογένεια του δεν περιμένει καμία σημαία για να συνεχίσει να ζει με αξιοπρέπεια την περιπέτεια του εκπατρισμού της. Περιμένει να συνομιλήσει με μια οργανωμένη πολιτεία, που σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και δεν αντιμετωπίζει τις ρατσιστικές επιθέσεις με ατομικά δώρα. Από αυτή την άποψη, είναι ιδιαίτερα θετικό ότι το Υπ. Παιδείας διέταξε έρευνα για τις συνθήκες σύμφωνα με τις οποίες αποκλείστηκε ο Αμίρ από το να κρατήσει τη σημαία.[5] Πίσω από το σύμβολο, κρύβεται ένα δικαίωμα. Αλλά κανένα δικαίωμα δεν μπορεί να αντικατασταθεί από ένα σύμβολο. Ανεξάρτητα, δηλαδή, αν συμφωνεί ή διαφωνεί κανείς με την «κλήρωση» για τη θέση του σημαιοφόρου, η υπόθεση θα πρέπει να διαλευκανθεί με θεσμικό τρόπο, γιατί αλλιώς, στο άλλοτε θλιμμένο και άλλοτε χαμογελαστό πρόσωπο του Αμίρ, θα καθρεφτίζεται το ραγισμένο είδωλο μιας «φιλάνθρωπης» πολιτείας, που μοιράζει σημαίες για να καλύψει τα σπασμένα τζάμια του ρατσισμού.

---

[1] Πηγή: «Φοβήθηκα πάρα πολύ» -Ο 11χρονος Αμίρ μιλά για την επίθεση στο σπίτι του | iefimerida.gr

[2] http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=913148

[3] http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=913148

[4] http://www.biblionet.gr/book/24947/Derrida,_Jacques,_1930-2004/%CE%97_%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%BB%CE%AD%CE%BE%CE%B7_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CF%81%CE%B1%CF%84%CF%83%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D

[5] http://www.cnn.gr/news/ellada/story/103795/to-ypoyrgeio-paideias-dietaxe-ereyna-gia-tis-synthikes-poy-o-11xronos-amir-den-kratise-ti-simaia