Το Ποτάμι βρήκε εχθές στο πρόσωπο του Στέλιου Ράμφου αυτό που του έλειπε: τον ευαγγελιστή του. Τον ιεροκήρυκα προφήτη που ήρθε να μιλησει για παρακμή και αξιακή κατάπτωση, για να αιτιάσει το σήμερα και να δικαιολογήσει την αναγκαιότητα του Ποταμιού και των καλοθελητών - εθελοντών - του.

Με τον όρο θεσμοποίηση στις κοινωνικές επιστήμες αλλά και στη «ζώσα» πολιτική περιγράφουμε ουσιαστικά τη σταδιακή αποδοχή από κάποιο φορέα ή μία ομάδα προσώπων της ένταξής του/της εντός του θεσμικού άρα και νομικού και ευρύτερα πολιτικού πλαισίου λειτουργίας του κράτους και της κοινωνίας του. Ορισμένες διευκρινίσεις είναι απαιτητές εδώ, ιδιαίτερα όταν αναφερόμαστε σε ζητήματα πολιτικής και πολιτικής δράσης:

1. Η πολιτική ιστορία και παράδοση κάθε χώρας παίζει σημαντικό ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία.2. Η θεσμοποίηση ουδόλως ταυτίζεται με τον συντηρητισμό και επιτρέπει αντίθετα μεγάλες ή και τεράστιες αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας του κοινωνικού και οικονομικού συστήματος. 3. Η διεθνοποιημένη και πολυσύνθετη -θεσμικά και πολιτικά- δομή και λειτουργία των σύγχρονων κρατών υποδηλώνει ότι η αποδοχή της θεσμοποίησης απαιτεί διάλογο, συναινέσεις και «έντιμους» συμβιβασμούς στη λήψη των αποφάσεων σε εθνικό και ιδιαίτερα σε διεθνές επίπεδο. 4. Καθοριστικής σημασίας μπορεί να αποδειχθεί η διαδικασία θεσμοποίησης ενός κόμματος εξουσίας απέναντι στην απόλυτα διεθνοποιημένη -και συχνά εξωθεσμική- λειτουργία των περιώνυμων «Αγορών» [τράπεζες, οίκοι αξιολόγησης, χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί, δεξαμενές σκέψεις.

Αν θυμάμαι καλά, ανάμεσα στις εξαγγελίες του ΣΥΡΙΖΑ για το τι θα κάνει μόλις αναλάβει την εξουσία, υπάρχει και μία που πέρασε μάλλον απαρατήρητη: ότι θα αναβαθμίσει και θα αξιοποιήσει τον θεσμό του δημοψηφίσματος.

Κατ’ αρχάς δεν μπορώ να φανταστώ πολλούς που θα διαφωνούσαν. Κι αυτό, γιατί ο ρόλος του δημοψηφίσματος είναι να διορθώνει ένα δομικό ελάττωμα της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας. Θέλω να πω ότι η προσφυγή στον λαό καταργεί το χάσμα ανάμεσα στους ψηφοφόρους και τους εντολοδόχους τους, οι οποίοι ως κυβερνώντες έχουν την τάση να αυτονομούνται και να αποφασίζουν κατά το δοκούν και συχνά σε πλήρη αντίθεση με τα όσα έλεγαν πριν από τις εκλογές, χωρίς να λογοδοτούν μέχρι τις επόμενες.

Πολιτικός με μεγάλη θητεία στο οικονομικό επιτελείο σε κατ’ ιδίαν συνάντηση διαπίστωνε με νόημα ότι:

- Τα περίφημα πακέτα παροχών Σημίτη δεν έπιασαν τόπο. Η τότε κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έχασε με μεγάλη διαφορά τις εκλογές από τη Νέα Δημοκρατία του Κώστα Καραμανλή.

- Ούτε τα ευνοϊκά δάνεια του ΕΤΕΑΝ για τους 55.000 μικρομεσαίους είχαν αντίκρισμα στις επιλογές των ψηφοφόρων στις εκλογές του 2009.