Η απόκλιση Ελλάδας - Ε.Ε. εντείνεται

Οι ανακοινώσεις για τους ρυθμούς ανάπτυξης της Ευρωζώνης και της Ελλάδας δίνουν μια σαφή και ανησυχητική εικόνα. Το ΑΕΠ της χώρας μας σε ετήσια βάση μειώθηκε κατά 4,6%, ενώ στην Ευρωζώνη αυξήθηκε κατά 1,9%. Η απόσταση είναι μεγάλη.

Η ΕΙΚΟΝΑ είναι ανησυχητική από δύο πλευρές. Η πρώτη είναι ότι η Ελλάδα έχει μπει σε τροχιά απόκλισης από την Ευρωζώνη. Είναι η μόνη χώρα της ζώνης με τόσο μεγάλη μείωση του ΑΕΠ (βεβαίως σταθερές τιμές, σε τρέχουσες αναμένεται να είναι μικρή). Είναι η αντιστροφή της πορείας των τελευταίων δεκαετιών, είναι το πάγωμα (ή ακύρωση) του πολιτικού στόχου και της κοινωνικής συμφωνίας για τη σύγκλιση με την Ε.Ε. Θυμίζουμε ότι η σύγκλιση ήταν ο διακηρυγμένος στόχος των κυβερνήσεων Σημίτη και Καραμανλή -για να μιλήσουμε μόνο για τα πρόσφατα- κομμάτων της αντιπολίτευσης που επέκριναν τις κυβερνήσεις για την καθυστέρηση, συνδικαλιστικών δυνάμεων που απαιτούσαν αυξήσεις αμοιβών. Δεν είναι δηλαδή μόνο αυτή καθαυτή η μείωση των αμοιβών, αλλά ότι συγκριτικά η Ελλάδα πάει πίσω, απομακρύνεται από τη μέση τάση στην Ευρωζώνη. Η βαρύτητα αυτής της εξέλιξης θα φανεί τους επόμενους μήνες, καθώς πλήττει και τις προσδοκίες των ανθρώπων. Αυτή είναι η “πιο ελληνική” διάσταση.

Η ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ διάσταση αυτής της εξέλιξης είναι η πίεση που ασκείται σε όλη την Ευρωζώνη. Δεν την ασκεί βεβαίως μόνο η Ελλάδα, αλλά και η δημοσιονομική κατάσταση της Πορτογαλίας και της Ισπανίας. Στο 0,3% επιβραδύνθηκε ο ρυθμός ανάπτυξης της Ευρωζώνης στο γ’ τρίμηνο του 2010, και σε ετήσια βάση ο ρυθμός ανάπτυξης διαμορφώθηκε σε 1,9% από 2% στο β’ τρίμηνο. Ας σημειώσουμε ότι η οικονομία της Γερμανίας επεκτάθηκε κατά 0,7% γ’ τρίμηνο έναντι του δεύτερου τριμήνου, όταν είχε επεκταθεί κατά 2,3%. Βεβαίως οι εποχιακές διακυμάνσεις δεν είναι πάντα ανησυχητικές, αλλά τώρα βλέπουμε μια σημαντική διαφορά. Εάν η τάση αυτή συνεχιστεί, η Α. Μέρκελ θα βρεθεί μπροστά στην αποτυχία της πολιτικής της απέναντι στη δημοσιονομική κρίση των PIGS.

ΤΟ ΣΗΜΕΡΙΝΟ μοντέλο είναι ότι η μεγάλη πίεση στις χώρες με τα ελλείμματα, προκαλώντας ακόμη και ύφεση, θα φέρει αποτέλεσμα εξυγίανσης, χωρίς να πληγεί η συνολική ευρωπαϊκή πορεία και ειδικότερα οι αναπτυξιακοί ρυθμοί της Γερμανίας. Θα μπορούσε κανείς να δεχθεί αυτή τη συλλογιστική όταν η ύφεση αφορά μια μικρή χώρα, όπως η δική μας. Όταν όμως βλέπουμε την τάση της Ισπανίας -έφτασε στο 0% ανάπτυξης, στο πλαίσιο μιας συνεχούς πτώσης- τα δεδομένα αλλάζουν.

ΔΕΝ ΦΑΙΝΕΤΑΙ το πρόβλημα να περιορίζεται μόνο στη μη έκδοση του ευρωομολόγου. Θα ήταν ένα καλό εργαλείο χρηματοδότησης των ελλειμμάτων των κρατών, αλλά δεν είναι προφανές ότι θα τροφοδοτούσε και την αντιστροφή της ύφεσης. Το πιθανότερο είναι να τεθεί σε αμφιβολία η συνολική πολιτική που έχει υιοθετηθεί. Αυτό θα πρέπει να αναδείξει η Ελλάδα. Ας μην περιοριστεί μόνο στη μάχη του ευρω-ομολόγου. Για την Ελλάδα μέγιστο θέμα είναι πλέον η χρηματοδότηση της ιδιωτικής οικονομίας. Οι ελληνικές τράπεζες δεν μπορούν να ανταποκριθούν. Αν οι ευρωπαϊκές ηγεσίες αρνηθούν να δουν το πρόβλημα, πρέπει αποφασιστικά να ειδοποιηθούν ότι σύντομα θα υπάρξει μεγάλο πρόβλημα ανεργίας και βαθιάς κοινωνικής κρίσης στη νότια χώρα της Ευρωζώνης. Ότι η κρίση αυτή δεν αποκλείεται να επεκταθεί και προς άλλες κατευθύνσεις και ότι δεν πρόκειται να διευκολυνθούν με την οικειοθελή έξοδο της χώρας μας από το ευρώ. Η πορεία είναι κοινή και με κάποιο τρόπο το κόστος πρέπει να μην το αναλάβουν μόνο οι φτωχοί της χώρας μας.