Οι εξελίξεις τρέχουν κι εμείς τρέχουμε από πίσω τους. Αυτό δεν δημιουργεί πρόβλημα μόνο σε όσους καλύπτουν την επικαιρότητα αλλά επίσης σε εκείνους που γράφουν σχόλια, τα οποία δημοσιεύονται με καθυστέρηση δύο και τριών ημερών. Νομίζω όμως ότι παρά τις δυσκολίες θα μπορούσαμε με σχετική ασφάλεια να απομονώσουμε κάποιες γενικές τάσεις ή κινήσεις που έχουν αρχίσει να διαφαίνονται. Και η προφανέστερη απ’ αυτές έχει να κάνει με τη μετάβαση του ΣΥΡΙΖΑ από την προεκλογική ρητορική στη δεσμευτικότητα των δύσκολων επιλογών που απαιτούνται από μια κυβέρνηση.

Είναι προφανές ότι η απόφαση της EKT, υπό την προεδρία του κ. Ντράγκι, να προχωρήσει σε ένα πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων αποτελεί μια πραγματική στροφή στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Από καθαρά οικονομικής άποψης το πρόγραμμα έχει ως στόχο να αυξήσει τον πληθωρισμό προς το επίπεδο του 2% για να βοηθήσει την οικονομική ανάπτυξη της ευρωζώνης. Σε αυτό το πλαίσιο ο πληθωρισμός, λέει η ΕΚΤ, λειτουργεί ως εργαλείο για την αύξηση της ζήτησης και τη μείωση των χρεών.
Ο Ντράγκι κάνει εδώ σκριν (ένας παίκτης κλείνει τον δρόμο στον αντίπαλο, έτσι ώστε ο συμπαίκτης του να βρει διάδρομο για σουτ, πάσα ή διείσδυση) στον Ολάντ, στον Ρέντσι, στην ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία και γιατί όχι και στον ΣΥΡΙΖΑ.

Η κυβέρνηση ζητεί εύλογο χρόνο για να ολοκληρώσει την πρότασή της για μια νέα συμφωνία με τους εταίρους μας. Οι τελευταίοι δεν φαίνονται διατεθειμένοι να τον δώσουν. Ποια είναι η κατάσταση;
Οι ελληνικές τράπεζες χρηματοδοτούνται μέσω του μηχανισμού έκτακτης χρηματοδότησης (ELA), από τον οποίο έχουν λάβει 59,8 δισ. ευρώ συνολικά (το 2012 είχαν φτάσει στα 123 δισ. ευρώ ) και θα λαμβάνουν όσα κι αν χρειαστούν, υπό την προϋπόθεση (α) ότι η χώρα θα βρίσκεται σε πρόγραμμα και (β) η ΕΚΤ θα δίνει, ανά 15νθήμερο, την έγκρισή της. Ομως, τα κρατικά ταμεία μπαίνουν στο κόκκινο περί τις 20 Φεβρουαρίου. Απαιτείται νέος δανεισμός, με έκδοση εντόκων γραμματίων. Μοναδικός αγοραστής, οι ελληνικές τράπεζες.

Το ξέρουμε και από τον Ησίοδο: «Η τοι μεν πρώτιστα Χάος γένετ’, αυτάρ έπειτα Γαί’ ευρύστερνος». Πρώτα πρώτα ήταν το Χάος, και ύστερα γεννήθηκε η Γη η ευρύστερνη. Και το Χάος εγέννησε το Ερεβος και τη μαύρη Νύχτα.

Εχει πάψει λοιπόν να μας προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι με κάθε αλλαγή κυβέρνησης ακούμε το ημιβιβλικό-ημιμυθολογικό «παρέλαβα χάος».

Την ώρα που η Ελλάδα εκστρατεύει με σημαίες και με ταμπούρλα για τη μείωση του χρέους της, άλλες χώρες το «κουρεύουν» σιωπηλά. Η Φινλανδία, χωρίς πολλά ταρατατζούμ και μεγαλοστομίες, αποφάσισε να ανταλλάξει ένα δισ. χρέους της με νέα ομόλογα που λήγουν το 2020 πετυχαίνοντας αρνητικό επιτόκιο (-0,017%). Οπως γράφει το Bloomberg, όλες οι χώρες της Ευρωζώνης κερδίζουν από την ποσοτική χαλάρωση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας

Στην χώρα μας πολύ συχνά η αποτυχία εορτάζεται ως επιτυχία. Φτάνει να φυσήξει λίγο εθνικό αεράκι και να μας πάρει τα μυαλά. Έτσι και με τις τελευταίες περιοδείες των σούπερ-σταρ της νέας κυβέρνησης. Το μόνο χειροπιαστό αποτέλεσμά τους ήταν ότι μας έκοψαν την φτηνή ρευστότητα από την ΕΚΤ.

Το 1893 τα πράγματα στην Ελλάδα ήτανε σκούρα. Μετά από δεκαετίες συσσώρευσης υπέρογκων δανείων και σπατάλης, το κράτος βρισκόταν στα όρια της κατάρρευσης. Λεφτά στο ταμείο δεν υπήρχαν. Η μόνη ελπίδα ήταν ένα νέο, ιλιγγιώδες δάνειο από τους Άγγλους (με τοκογλυφικούς όρους) το οποίο ο βασιλιάς αρνήθηκε να υπογράψει. Έτσι, το Δεκέμβριο ο πρωθυπουργός Χαρίλαος Τρικούπης εμφανίστηκε στη Βουλή (όχι στο Καστελόριζο), και ανακοίνωσε στο έθνος ότι, δυστυχώς, επτωχεύσαμεν.

Εκανε καλά ο κ. Βαρουφάκης να αναφερθεί στους ναζί στην κοινή συνέντευξη με τον κ. Σόιμπλε; Κατ’ άλλους ήταν το δεύτερο ταμπού, εκτός του ενδυματολογικού, που έσπασε μέσα σε λίγες ώρες. Aκουσα κάποιον ρεπόρτερ να λέει πως στη Γερμανία μπορείς να αφήνεις υπονοούμενα για το ζήτημα, αν είσαι επισκέπτης εννοείται, όμως δεν δικαιούσαι να το αναφέρεις ρητά.

Άκουγα τις δηλώσεις του Γιάνη για το μνημόνιο. Ο Γιάνης, ο πρώτος υπουργός Οικονομικών μιας αριστερής κυβέρνησης, συμφωνεί με το μνημόνιο σε ποσοστό 67%. Θα μπορούσε να συμφωνεί κατά 66% ή 71%, αλλά αυτός ξέρει γιατί τελικά συμφωνεί με το 67%. Γενικά, ο Γιάνης ξέρει. Το ερώτημα είναι αν εκείνοι που τον ψήφισαν ξέρουν πόσο συμφωνούν οι ίδιοι με το μνημόνιο. Μία απορία: Εγώ που συμφωνώ κατά 50%, θεωρούμαι μνημονιακός;

Η ελληνική κοινωνία αλλά και τα πολιτικά κόμματα έχουν συνηθίσει να κινούνται με βάση το συναίσθημα και όχι την λογική. Εξάλλου και η προεκλογική εκστρατεία σχεδόν όλων των κομμάτων απευθύνονταν σχεδόν εξ ολοκλήρου στα συναισθήματα: φόβος, οργή, ελπίδα, εμπιστοσύνη. Δεν είναι περίεργο, λοιπόν, που οι πολίτες ενθουσιάστηκαν και ένοιωσαν υπερήφανοι από την στάση του υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη προς τον Ντάισελμπλουμ, αλλά δεν πολυκατάλαβαν την «εθιμοτυπική» συνάντηση του υπουργού με τον Τόμσεν, στο Παρίσι ή τα εγκωμιαστικά σχόλια του για τον Σόιμπλε!

Η Δημοκρατική Αριστερά, όταν οι μεν «έσχιζαν» το μνημόνιο και οι δε κατασκεύαζαν μια εικονική έξοδο από αυτό, είχε σταθερά ταχθεί υπέρ μιας νέας συμφωνίας με τους εταίρους με στόχο την ουσιαστική μείωση του χρέους και τη σύνδεση της δημοσιονομικής προσαρμογής με την ανάπτυξη και την κοινωνική προστασία.
Η νέα κυβέρνηση σήμερα επιλέγει, και καλώς πράττει, να προχωρήσει σε επαναδιαπραγμάτευση με τους εταίρους, στοχεύοντας σε μια νέα συμφωνία. Αυτή η διαδικασία δεν θα είναι ένας δρόμος εύκολος και ατάραχος. Θα εμπεριέχει συμμαχίες και αντιπαλότητες, διάλογο και αντιπαραθέσεις, με τελικό ζητούμενο εκ μέρους της Ελλάδας έναν προωθητικό συμβιβασμό που θα αλλάξει το πολιτικό πλαίσιο εξόδου από την κρίση.

Πριν τρία χρόνια, στις 2/3/2012, ο κ. Βαρουφάκης αφιέρωσε ένα μακροσκελές άρθρο 3.300 λέξεων στο Protagon για το ερώτημα τι θα έλεγαν οι Keynes και Hayek, ιδίως ο Hayek, για το μνημόνιο. Στη συνέχεια έχοντας απαντήσει, διερμηνεύοντας τον Hayek, με έψεγε (ήμουν τότε πρόεδρος της Δράσης) επειδή δεν έλεγα όσα, κατ’ αυτόν, θα έλεγε ο Hayek.