Η προοπτική δημιουργίας, μέσα στο 2014, ενός μηχανισμού εποπτείας του τραπεζικού τομέα από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) διχάζει σοβαρά τα Κράτη-μέλη και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η πίεση που ασκείται από τη Γερμανία είναι μεγάλη, στο βαθμό που αν δεν ψηφισθεί ο σχετικός μηχανισμός από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο μέχρι τον Απρίλιο, τότε το όλο σχέδιο παραπέμπεται στην νέα κοινοβουλευτική περίοδο μετά τις ευρωεκλογές.

Το ερώτημα είναι γιατί επείγεται τόσο η Γερμανία; Και γιατί αντιδρά σοβαρή μερίδα των ευρωβουλευτών, από όλες τις πολιτικές ομάδες;

Όσοι υπογράφουμε αυτή τη διακήρυξη, θεωρούμε πως η συγκρότηση του ευρύτερου χώρου του δημοκρατικού σοσιαλισμού, καθώς και η ανάγκη για ένα προοδευτικό και μεταρρυθμιστικό σχέδιο αντιμετώπισης της κρίσης αποκτούν σήμερα καθοριστικό ρόλο στις πολιτικές εξελίξεις.

Η πρόσφατη πρωτοβουλία της «ΔΗΜΑΡ- Προοδευτική Συνεργασία», η συμπόρευση δηλαδή των δυνάμεων της ανανεωτικής αριστεράς, της σοσιαλδημοκρατίας και της πολιτικής οικολογίας, ανοίγει μια νέα προοπτική ελπίδας, ακριβώς επειδή στο επίκεντρό της βρίσκεται το αίτημα αλλαγής της ασκούμενης πολιτικής στην Ελλάδα και στην Ευρώπη.

...Ο Πρόεδρος αντιμετώπισε με ιδιαιτέρως υπεύθυνο και σοβαρό τρόπο το Ποτάμι. Προέβη, ως όφειλε, σε ευθεία κριτική βασικών δομικών στοιχείων που συνέθεταν τον αρχικό λόγο του Στ. Θεοδωράκη. Και για το «νέο», και για την επίκληση στην «κοινή λογική» και για τις προγραμματικές δεσμεύσεις που θα προέκυπταν από την «κλοπή από δεξιά και αριστερά».
Και σήμερα πραγματικά έχουμε δικαίωμα να διερωτόμαστε για τον κοινότυπο λόγο και την έλλειψη πρωτοτυπίας από τις πρώτες προγραμματικές θέσεις που παρουσιάστηκαν.
Δημοσκοπικές εκρήξεις πρωτοεμφανιζόμενων σχημάτων τις έχουμε συνηθίσει και παλαιότερα και εντελώς πρόσφατα. Γνωρίσαμε και την … κατάληξή τους. Γιαυτό και δεν έχουμε λόγο να φοβόμαστε, στο βαθμό φυσικά που εντείνουμε τις προσπάθειές μας και ενδυναμώνουμε τις δικές μας θέσεις και πολιτικές πρωτοβουλίες.

...Εξακολουθώ να πιστεύω ότι το «Ποτάμι» κινείται στη σκιά και στη σύγχυση, καθώς οι θέσεις του είναι ένα μείγμα «δημοφιλών» ίσως απόψεων, χωρίς ωστόσο ιδεολογική ραχοκοκαλιά και σαφές πολιτικό στίγμα.

Υποστηρίζουν πως εκπροσωπούν το αντικομφορμιστικό και ότι κομίζουν το νέο. Διαφωνώ. Το «νέο» δεν προσδιορίζεται από τον χρόνο της εμφάνισής του ή από τις δηλώσεις των δημιουργών του. Το νέο προϋποθέτει λόγο συγκεκριμένο και για το σήμερα και για το αύριο, καθώς και προγραμματικές δεσμεύσεις. Δεν διαπιστώνω στο νέο σχήμα κάτι τέτοιο. Το "νέο" δεν μπορεί να δομείται πάνω στα υλικά του παρελθόντος με εργαλεία την ιδεολογική ασάφεια και την πολιτική σύγχυση. Ποια διαφορά έχει τότε από το «παλιό» που υποτίθεται πως αντιπαλεύει;

Παραδομένη στο έλεος μιας νέας πόλωσης, που αναπαράγει τις χειρότερες παραδόσεις του δικομματισμού, η πολιτική ζωή βρίσκεται εγκλωβισμένη σε αδιέξοδες αναμετρήσεις, που διαστρέφουν τις πραγματικές αντιθέσεις. Η επικίνδυνη θεωρία των δύο άκρων που επιχείρησε να εισαγάγει η ΝΔ και ο ισοπεδωτικός αντιπολιτευτικός λόγος του ΣΥΡΙΖΑ συνθέτουν πλέον ένα σκηνικό διαρκών επεισοδίων, που ακυρώνει κάθε πιθανότητα πολιτικού διαλόγου και αναζήτησης λύσεων. Οι πολεμικές ρητορικές αφθονούν, ο πολιτικός διάλογος σπανίζει, η πολιτική ατμόσφαιρα δηλητηριάζεται. Η αντίληψη των στρατοπέδων απειλεί να διαγράψει κάθε διαφορετική άποψη, ανατροφοδοτώντας διαρκώς πολώσεις, που διχοτομούν επικίνδυνα την ελληνική κοινωνία.

Καράβια χάνονται, αλλά οι βαρκούλες αρμενίζουν. Οσοι προεξοφλούσαν ότι η ΔΗΜΑΡ θα εξαερωθεί και ο Κουβέλης θα κλείσει άδοξα τη σταδιοδρομία του ψάχνονται. Παρά τα όσα του έχουν καταμαρτυρήσει όσοι θα τον έκαναν μια μπουκιά και όσοι βιάστηκαν να τον τελειώσουν, ο κυρ Φώτης σταθεροποιείται: και τις πόρτες του χτυπούν πρώην πράσινα πολιτικά στελέχη που δεν βαρύνονται με κάτι και στα ευρωπαϊκά πάρτι τον καλεί ο Σουλτς με την κομπανία του.

«Το φάντασμα της Ακροδεξιάς και του εθνολαϊκισμού πλανάται πάνω από την Ευρώπη». Καθώς πλησιάζουν οι ευρωεκλογές εντείνεται και η ανησυχία για το ενδεχόμενο ακραία, εθνολαϊκιστικά, ευρωσκεπτικιστικά κόμματα να καταλάβουν ένα σημαντικό μερίδιο εδρών (μεταξύ 20% και 25% σύμφωνα με τις εκτιμήσεις) και να δυναμιτίσουν έτσι την προοπτική της ευρωπαϊκής ενοποίησης αλλά και τη νομοθετική διαδικασία διαμόρφωσης πολιτικής στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι σε ορισμένες χώρες - μέλη (Γαλλία, Ηνωμένο Βασίλειο κ.ά.) τα ακροδεξιά κόμματα ίσως αναδειχθούν σε ισχυρή πολιτική δύναμη καταλαμβάνοντας ακόμη και τη δεύτερη θέση, εκτοπίζοντας τα κύρια κόμματα από την πολιτική σκηνή. Ποια ακριβώς όμως είναι η έκταση του φαινομένου της Ακροδεξιάς στην Ευρώπη;

Αρκεί άραγε ένας «δημοσκοπικός πραγματισμός», ο οποίος συνιστά ένα μείγμα ανεπεξέργαστων «αριστεροδεξιών» αντιλήψεων, που αλληλοεξουδετερώνονται μεταξύ τους, χωρίς ενιαίο ιδεολογικό και πολιτικό ιστό, να βγάλουν τη χώρα από την κρίση; Αυτό είναι το ερώτημα ουσίας. Και η απάντηση είναι αρνητική. Αλλά το Ποτάμι του κ. Θεοδωράκη δεν είναι οι θέσεις που τόσο επίμονα του ζητούσαν απ’ την αρχή κάποιοι. Είναι ο ίδιος ο.... κ. Θεοδωράκης.

Οι θέσεις του είναι θέσεις γνωστές, διατυπωμένες δημοσίως από καιρό από πολλούς «παλαιούς ή νέους πολιτικούς» με δεξιές ή αριστερές αφετηρίες, δημοφιλείς στη μεγάλη πλειοψηφία τους στις έρευνες κοινής γνώμης (με δυο – τρεις εξαιρέσεις), που αποτυπώνουν αυτό που ονομάσαμε στην αρχή «δημοσκοπικό πραγματισμό».

Στα τέσσερα χρόνια της βαθιάς μας κρίσης δημοσιεύθηκαν διεθνώς πολλά άρθρα επιφανών οικονομολόγων με καταδικαστικές διαγνώσεις και προβλέψεις για την Ελλάδα. Ενώ συχνά εκκινούσαν από ελλιπή ανάλυση και γνώση της ελληνικής οικονομίας, συνέβαλαν στο δυσμενές κλίμα που δυσχέρανε πολλαπλά τις προσπάθειες ανάκαμψης.

...Ααν η πολιτική της κυβέρνησης για την αυτοδιοίκηση είναι η αποθέωση της αδίστακτης μικροπολιτικής, η πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ είναι καταφανώς κοντόφθαλμη και εν πολλοίς αυτοκτονική, οδηγώντας με μαθηματική ακρίβεια, σχεδόν νομοτελειακά, σε μια ευρεία πολιτική ήττα στις αυτοδιοικητικές εκλογές, με ενδεχόμενη επίπτωση και στα αποτελέσματα των ευρωεκλογών.
Από αυτή την άποψη, η επόμενη μέρα των εκλογών θα είναι για όλους μια μεγάλη ευκαιρία για αυτοκριτική και περισυλλογή. Για μεν την κυβέρνηση ως προς τα όρια του πολιτικού κυνισμού, του θεσμικού αμοραλισμού και της ουσιαστικής υποτίμησης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. Για δε τον ΣΥΡΙΖΑ, ως προς τα όρια της θεσμικής εθελοτυφλίας και του πολιτικού του απομονωτισμού, που τον απομακρύνουν από ζωντανές προοδευτικές πολιτικές δυνάμεις και τον υποτάσσουν σε έναν αδιέξοδο και αυτοκαταστροφικό πολιτικό ναρκισσισμό…

Ο φετινός χειμώνας στη Βρετανία, με τις θύελλες, τις βροχές και τις πλημμύρες θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «βιβλική καταστροφή», αν το TV-speak στη χώρα μας δεν είχε εκμαυλίσει εντελώς αυτή τη φράση. Αλλά, πέρα από την έκταση της καταστροφής, υπάρχει και η σημασία της. Ισως η φύση έστειλε ένα μήνυμα για το τι μας επιφυλάσσει στο μέλλον, αν συνεχίσουμε στον ίδιο δρόμο· ίσως επίσης υποτιμήθηκε και υπονομεύτηκε ο ρόλος του κράτους, που για τη βρετανική κυβέρνηση συνίσταται στην ανάθεση των αρμοδιοτήτων του σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, οι οποίες ενδιαφέρονται μόνο για το κέρδος και συχνά αποδεικνύονται ανίκανες να ανταποκριθούν. Για μας όμως εδώ στην Ελλάδα, από την όλη ιστορία προέκυψε και ένα δίδαγμα που αξίζει να μας προβληματίσει.

Το παρακάτω μανιφέστο του Ομίλου Γκλίνεκερ θα δημοσιευθεί στο τεύχος Απριλίου 2014 της Athens Review of Books. Το μανιφέστο αυτό υπογράφηκε αρχικά από τους Άρμιν φον Μπογκντάντυ (Max-Planck-Institut for Comparative Law and International Law), Κρίστιαν Κάλλις (FU Berlin), Χέντρικ Εντερλάιν (Hertie School of Governance), Μαρσέλ Φράτσερ (DIW), Κλέμενς Φούεστ (ZEW), Φραντς Σ. Μάγερ (Uni Bielefeld), Ντανιέλα Σβάρτσερ (SWP), Μαξιμίλιαν Στάινμπάις (Verfassungsblog), Κονστάντσε Στέλτσενμύλλερ (German Marshall Fund), Γιάκομπ φον Βαϊτσέκερ (Thüringer Wirtschaftsministerium), Γκούντραμ Βολφ (Bruegel)